اروپایی‌ها در ایران به شدت از تحریم‌های آمریکا انتقاد می‌کنند.
به گزارش آفتاب صبح و به نقل از فرارو، پس از امضای توافق‌نامه هسته‌ای موسوم به برجام، صد‌ها شرکت اروپایی، آسیایی و حتی آمریکایی برای ورود به بازار دست‌نخورده ۸۰ میلیونی ایران شتافتند. آمریکا و سایر امضاکنندگان برجام به آنها اطمینان داده بودند که سرمایه‌گذاری‌های آنها در ایران حداقل برای یک دهه در امان خواهد بود.
اما در ماه جاری میلادی، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران را دوباره برقرار کرد. شرکت‌های خارجی پیام متفاوتی شنیدند: آنها برای خروج از ایران ۱۸۰ روز فرصت دارند. در غیر این صورت با محرومیت از بازار آمریکا و جرایم چند میلیون دلاری و حتی بازداشت مدیران اجرایی‌شان به خاطر عدم توجه به تحریم‌های آمریکایی مواجه خواهند شد.
به گزارش نیویوک‌تایمز، مایک پومپئو، طی یک سخنرانی در روز دوشنبه، تهدید کرد آمریکا اقتصاد ایران را با اقدامات جدید یکجانبه نابود خواهد کرد. به گفته پومپئو، این اقدامات، "نیرومندترین تحریم‌ها در تاریخ" خواهند بود.
سرمایه‌گذاران خارجی در ایران درباره تحریم‌ها چه می‌گویند؟
گفتن اینکه چه تعداد شرکت خارجی نهایتا از ایران خارج خواهد شد، هنوز خیلی زود است. اتحادیه اروپا وعده‌هایی برای اتخاذ اقداماتی جهت محافظت از شرکت‌هایش داده است.
با این حال، تحریم‌های جدید مسلما اوضاع را برای سرمایه‌گذاران خارجی در ایران، مخصوصا سرمایه‌گذاران جهانی، پیچیده کرد و بسیاری از مدیران اروپایی را در وضعیت تلخی گذاشت.
روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز با تعدادی از سرمایه‌گذاران خارجی در ایران درباره بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران گفتگو کرده است. یکی از این مدیران خارجی که به دلیل ترس از خشم مقامات آمریکایی نخواست نامش فاش شود، به این روزنامه گفت: " پیام این است که 'این رم است و سزاز (امپراتور روم)، نظرش عوض شده است. اگر ما اطاعت نکنیم، روستا‌های ما با خاک یکسان خواهد شد' ".
هنوز معلوم نیست تاثیر کلی تحریم‌ها علیه ایران چقدر خواهد بود. اگر چه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از زمان امضای برجام در ۲۰۱۵ دو برابر شده، از دو میلیارد دلار به چهار میلیارد دلار افزایش یافت-، اما این مقدار افزایش در اقتصاد ۴۲۸ میلیارد دلاری ایران خیلی چشمگیر نیست.
سرمایه‌گذاران خارجی در ایران درباره تحریم‌ها چه می‌گویند؟
سعید لیلاز، اقتصاددان ایرانی، گفت: "به نظر می‌رسد که تنبیه شرکت‌های خارجی، بیش از آنکه واقعا مرتبط با آسیب زدن به اقتصاد ایرانی باشد، به اعمال قدرت مربوط می‌شود. آنچه واقعا مهم است، نفت است. حضور اروپایی‌ها در اینجا، هنوز آنقدر زیاد نیست".
با این حال، نشانه‌های حضور کسب‌وکار‌های غربی در سه سال گذشته در پایتخت ایران مشهود است. یک بیلبورد عظیم نشان می‌دهد که بوش (Bosch)، شرکت سازنده لوازم خانگی، از ایرانیان می‌خواهد که ماشین‌های ظرفشویی‌اش را بخرند. لوگوی ای‌بی‌بی گلوبال (ABB Global)، شرکت سوئدی-سوئیسی فعال در همه زمینه‌ها، بر روی یک ساختمان نقش بسته است.
بسیاری از این کسب‌وکارها، بخصوص شرکت‌های بزرگ دارنده روابط یا عملیات گسترده در آمریکا، اکنون در خطر هستند. دو شرکت نفتی بزرگ، توتال فرانسه و انی ایتالیا، پروژه‌های خود در ایران را رها می‌کنند.
کارمندان محلی شرکت آمریکایی پروکتر اند گمبل، که قبلا محصولاتی مانند شامپو‌های هد اند شولدرز و ریش‌تراش براون می‌فروخت، می‌گویند این شرکت کارمندان محلی را اخراج کرده و می‌خواهد از ایران خارج شود. تصمیم خروج سایر شرکت‌های متعدد اروپایی و آسیایی در ایران، که محصولات غیرتحریمی مانند نوشیدنی‌های سرد، شکلات، لباس، تجهیزات پزشکی و دارو، می‌فروشند، هنوز واضح نیست. شرکت بریتانیایی دبنهامز، شرکت آلمانی آدیداس در ایران امتیاز دارند. پژو و رنوی فرانسه در ایران خودرو می‌فروشند. شرکت سوئدی اسکانیا نیز کامیون و اتوبوس می‌فروشد.
خروج شرکت‌های اروپایی و آسیایی از ایران، بدون شک به معنای بی‌کار شدن جوانان ایرانی خواهد بود. یک مدیر اروپایی که شرکتش در سال ۲۰۱۵ به ایران بازگشته، گفت: " من ۱۱ کارمند فوق‌العاده زن دارم. دیدن اینکه کارمندان اینجا با چه سرعتی یاد می‌گیرند و (خودشان را) وفق می‌دهند، شگفت‌انگیز است. اکنون، باید همه آنها را ترک کنم. حتی فکر فکردن به این امر هم به من از لحاظ فیزیکی آسیب می‌زند".
سرمایه‌گذاران خارجی در ایران درباره تحریم‌ها چه می‌گویند؟
کارمندان محلی ایرانی هم اثرات را احساس می‌کنند. بن کرمی، کارمند شرکت تبلیغاتی آی سی‌ای در تهران، گفت: " هفته گذشته ۲۰ درصد مشتریان‌مان را از دست دادیم و ۶۰ درصد آنها هم موقتا کارشان در ایران را متوقف کردند. ما بسیاری از خارجی‌ها و بسیاری از فوت‌وفن‌ها را از دست خواهیم داد".
ساناز، ۳۱ ساله، که در یک شرکت محصولات مصرفی کار می‌کند، گفت: " ممکن است کارفرمایان من، و دیگر جا‌هایی که امیدوار بودم در آنجا کار کنم، بروند. قیمت‌ها بالاست. بیشتر حقوق‌ها - اگر بتوانی شغلی پیدا کند- پایین هستند".
به گفته نیویورک‌تایمز، برخلاف امیدواری دولت ترامپ، ساناز در اعتراضات احتمالی علیه مقامات ایران شرکت نخواهد کرد. تعداد کمی از تحلیلگران و دیپلمات‌های اروپایی معتقدند که تحریم‌های جدید اثراتی خواهند داشت که پومپئو به آنها امید بسته است.
یک دیپلمات اروپایی به این روزنامه گفت: " اکنون آمریکایی‌ها می‌خواهند ایران را بی‌ثبات کنند، اما آنها با تبعات این بی‌ثباتی زندگی نخواهند کرد. اما با این تبعات مواجه خواهیم شد".
این دیپلمات درباره اثرگذاری زیاد تحریم‌ها علیه ایران تشکیک کرد. او گفته، فعلا اکثر سفارت‌خانه‌های اروپایی از شرکت‌هایشان می‌خواهند درنگ کنند.
او افزود: " ما به آنها می‌گوییم هیچ تصمیم عجولانه‌ای نگیرند و کسب‌وکارشان را باقی بگذارند. اما، آنها، تصمیمات خودشان را می‌گیرند".