پس از خروج آمریکا از برجام فضای بسیار مناسبی برای فعالیت گسترده برخی کشور‌های منطقه به طور مشخص عربستان سعودی و امارات متحده عربی ایجاد شده است. چه بسا فعالیت آن‌ها وعده و عید‌ها و البته پولشان بیشترین تاثیر در ترغیب دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای داشته است. گزارش‌ها از خرج ده‌ها میلیون دلار پول توسط عربستان سعودی و امارات برای افزایش فشار بر ایران حکایت دارد.
به گزارش آفتاب صبح و به نقل از فرارو، محور عربی ضد ایران که به رهبری عربستان سعودی و امارات متحده عربی با روی کار آمدن دونال ترامپ تلاش‌های خود را به شدت افزایش داده است، با خروج آمریکا از برجام فرصت را غنیمت شمرده و این بار به دنبال فشار بر کشور‌های اروپایی است.
روزنامه آلمانی تاگس اشپیگل گزارش داده است: «عربستان به‌دلیل سیاست‌های حمایتی آلمان از ایران و پایبندی برلین به برجام، معاملات تجاری خود با این کشور را متوقف می‌کند.»
گفته می‌شود محمد‌بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، خرید داخلی برای قرارداد‌های دولتی با آلمان را متوقف کرده است. این دستور شامل قرارداد با شرکت‌های زیمنس، بایر، و بورینگر است که سال‌هاست با وزارت بهداشت در ریاض کار می‌کنند.
۸۰۰ شرکت آلمانی در عربستان سعودی فعالیت می‌کنند که قرار است با تصمیم مقامات سعودی با محدودیت روبه‌رو شوند. در سال ۲۰۱۷ میزان صادرات آلمان به عربستان سعودی حدود ۶.۶ میلیارد یورو و بیش از دو برابر میزان صادرات به ایران بود.
در همین حال بر اساس گزارش‌های غیر رسمی عربستان سعودی و دیگر متحد منطقه‌ای اش یعنی امریکا میلیون‌ها دلار پول برای لابی‌های ضد ایرانی در امریکا اختصاص داده است تا فشار‌ها بر واشنگتن را افزایش دهند.
امارات هم در جریان بحران ارزی ایران با اتخاذ یک سری سیاست‌های اقتصادی در دبی توانست بر اقتصاد ایران اثر گذار باشد. چندی پیش سیف رییس کل بانک مرکزی ایران در این باره گفت: «متاسفانه بازار دوبی به گونه‌ای شده که هر روز بر علیه اقتصاد ما تلاش می‌کند.»
عربستان و امارات ایران را متهم می‌کنند که با حمایت از حوثی‌ها در یمن، بشار اسد در سوریه، حزب الله در لبنان، و اعمال نفوذ در عراق و غزه امنیت منطقه را به خطر انداخته است.
عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی توانسته اند در تصمیم آمریکا برای خروج از برجام اثرگذار باشند.
حالا سید حسین موسویان دیپلمات پیشین کشورمان معتقد این دو کشور به دنبال تاثیر گذاری در دو انتخابات کنگره و ریاست جمهوری آمریکا هستند. او در این باره در یادداشتی نوشت: «آن‌ها سعی می‌کنند تا پیش از انتخابات کنگره آمریکا در پاییز امسال، حداکثر بهره‌برداری را از شرایط آشفته داخلی واشنگتن انجام دهند تا اهداف خود را علیه ایران محقق کنند. آن‌ها احتمال می‌دهند که دموکرات‌ها در انتخابات پیروز شوند و مانع افراط‌گرایی‌ها علیه ایران شوند. دومین محدوده زمانی آن‌ها نیز انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری ترامپ است. آن‌ها دوره ترامپ را یک فرصت طلایی برای تحقق اهداف خود می‌دانند.»
موسویان تاکید کرد که این دو کشور از این طریق به دنبال رسیدن به اهدافی از جمله "نابودی برجام"، "اعمال تحریم گسترده جدید"، "تشدید اختلافات سیاسی، بین جناح ها و مسئولان ارشد"، "کاهش فروش نفت ایران به زیر یک میلیون بشکه"، "متشنج کردن اوضاع داخلی کشور" و... هستند.
موسویان نوشت: «یک منبع آگاه به من گفت که محور عربی ضد ایران مبلغ ۸۳ میلیارد دلار بودجه سالانه اجرای این طرح را به واشنگتن متعهد شده است. در هر صورت استراتژی جدید مربع مذکور، فلج کردن اقتصاد ایران، ایجاد تشنج و نا آرامی و بی‌ثباتی در داخل ایران و حذف حضور و نفوذ ایران در منطقه است.»
در این شرایط برخی تحلیلگرآن معتقدند که امارات متحده عربی و عربستان به دنبال آن هستند که آمریکا را به سمت رویا رویی نظامی با ایران بکشانند.
اعراب به دنبال جنگ با ایران هستند
صمد قائم پناه تحلیلگر مسائل خاورمیانه و کشور‌های عربی در این باره به فرارو گفت: «در سطح منطقه موازنه قدرت به نفع ایران است. با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایی که ایران دارد از جمله قلمرو سرزمینی، جمعیت و نیروی انسانی، منابع انرژی، قدرت نظامی و... هر چقدر قدرت ایران تهدید شود به سود برخی کشور‌های منطقه است.»
او افزود: «این طبیعی است که دولت‌ها به دنبال بیشینه کردن قدرت خودشان و تضعیف قدرت رقیب اند تا بتوانند شرایط مساعدی را برای امنیت خودشان فراهم کنند. با توجه به اینکه کشور‌های عربی منطقه ظرفیت و پتانسیل این کار راندارند برای اجرای آن با سناریو‌هایی به قدرت‌های خارجی متوسل می‌شوند. اغلب این کشور‌ها از گذشته مخصوصا پس از انقلاب اسلامی ایران به جای اینکه متکی به خود باشند و یا با مشارکت کشور‌های منطقه عمل کنند، امنیت خودشان را به ایالات متحده آمریکا گره زدند. حضور آمریکا در منطقه هم با چراغ سبز آن‌ها بوده است.»
به گفته این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: «حالا در شرایط کنونی ایران در نظام بین المللی و خروج ایالات متحده از برجام فرصتی برای این رقبای منطقه‌ای ایران به وجود آمده است که از این شرایط محملی برای تحقق اهداف و نیات اصلی خودشان بسازند. این کشور‌ها برنامه هسته‌ای ایران را بهترین ابزار برای کنترل قدرت ایران می‌دانستند، تلاششان بر این بود که مذاکرات هسته‌ای به نتیجه نرسد و جامعه بین الملل و شورای امنیت تهدیدات سرزمینی برای ایران فراهم کنند. اما برجام آمد و این مشکل را حل کرد و روابط ایران و نظام بین الملل را به حالت عادی بازگرداند و نیات ایران را به نظام بین الملل نشان داد. به همین دلیل این کشور‌ها با امضای برجام خیلی موافق نبودند، اما چون خواست آمریکا بود مجبور به پذیرش آن شدند.»
به گفته قائم پناه "حالا فرصت جدیدی برای این کشور‌ها ایجاد شده است به امید اینکه ایران از برجام خارج شود و مجددا بهانه تهدید ایران فراهم شود و در راستای ایجاد محدودیت منطقه‌ای برای ایران زمینه سازی کنند. تمام تلاش امارات و عربستان این است که با این سناریو حرکت کنند و دولت‌های دیگر از جمله اروپایی‌ها نیز از برجام خارج شوند و به همین خاط ربه آن‌ها فشار وارد می‌کنند. "
این استاد دانشگاه با بیان اینکه هدف اصلی محدود کردن قدرت ایران در درون مرز‌های ملی اش است، درباره این که امارات عربستان و برخی دیگر از کشور‌های منطقه ممکن است برای رسیدن به هدف خود جنگی را هم آغاز کنند، گفت: «بله. با توجه به تجربه‌ای که در منطقه به وجود آمده و رویکردی که از این دولت‌ها در بحران سوریه و یمن شاهد آن بودیم این انگیزه وجود دارد. آن‌ها منابع مالی کافی هم برای جنگ دارند.»
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه معتقد است: «اعراب به زعم خودشان با ایجاد یک جنگ در منطقه به چند هدف دست پیدا می‌کنند، اول اینکه بحران یمن را حل و فصل می‌کنند، قدرت ایران محدود می‌شود، به حضور ایران در سوریه خاتمه و از طرف دیگر نفوذ ایران در برخی کشور‌های عربی از جمله عراق و لبنان را کاهش می‌دهند. آن‌ها همچنین به دنبال آن هستند تا با یک جنگ در توسعه ایران وقفه ایجاد کنند، برنامه موشکی و هسته‌ای ایران را نابود کنند.»
قائم پناه در تحلیل اینکه آیا کشور‌های عربی سیاست تغییر رژیم ایران را هم دنبال می‌کنند، گفت: «هر نوع رژیمی در ایران روی کار بیاید، ماهیتش خیلی با حکومت فعلی تفاوت نخواهد کرد. جمهوری اسلامی برامده از یک انقلاب مردمی است که شعارش آزادی، استقلال و مبارزه با استکبار و استعمار است. به نظر می‌رسد این شعار‌ها حتی با تغییر رژیم هم خیلی تغییری پیدا نکند. چه جمهوری اسلامی باشد وچه نباشد ماهیت استقلال خواهی و مبارزه با ظلم و ستم در ایرانیان وجود دارد.»
او افزود: «بر همین مبنا به نظر نمی‌رسد کشور‌های عربی خیلی علاقمند به تغییر نظام باشند. اغلب کشور‌های عربی ماهیت دیکتاتوری دارند و چون ماهیت دموکراتیک ندارند از هر کشور دموکراتیکی در منطقه هم احساس خطر خواهند کرد. آن‌ها جمهوری اسلامی را برای خود خطرناک می‌دانند، حالا اگر فرض کنیم حکومتی با درجه بالاتر از دموکراسی هم در ایران به قدرت برسد نگرانی‌های کشور‌های عربی بیشتر هم خواهد شد. به همین دلیل مسیر تغییر حکومت می‌تواند برای آن‌ها ریسک داشته باشد و تصور نمی‌کنم از این طریق به دنبال اجرای برنامه‌های خود باشند. آن‌ها می‌خواهند سیاست‌های ایران را تغییر دهند، تغییر رژیم برای آن‌ها اهمیت چندانی ندارد. به همین دلیل سعی با اعمال فشار و نهایتا جنگ به این هدف خود برسند.»