خاموش شدن اندک اندک سوسو های امید در دل محیط بان، او را از پای درآورده است، اما درد نگاه نامیمون شکارچیانی که تنها منفعت خود را مدنظر دارند و آینده محیط زیست و حیات وحش در ذهنشان معنایی ندارد را چه کند؟
به گزارش آفتاب صبح و به نقل از ایسنا، تصور این‌که هریک از ما ( اعم از این‌که محیط بان باشیم یا نباشیم، پرسنل سازمان محیط زیست باشیم یا نباشیم) در شرایط این محیط بانان قرار داشته باشیم بسیار سخت و هراس آور است. انتظار و امید از سوی فرزند، همسر ، مادر و سایر بستگان به زنده ماندن عزیزش، که در حین انجام وظیفه دچار مشکلی نشود، انتظاری سخت و دردناک است.
محیط بانان نماد شجاعت، دانایی و ایستادگی هستند
معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تلاشگران برای حفاظت از محیط زیست و طبیعت، مظلوم واقع شده‌اند و همواره تهدید می‌شوند که نمونه آن محیط بان شهید در کشور است.
معصومه ابتکار در بازدید از مرکز آموزش محیط بانی دانشکده محیط زیست در محمدشهر کرج، افزود: مخاطرات و تهدیدات بسیاری وجود دارد. کسانی هستند که برای محیط زیست و طبیعت فعالیت می کنند و مظلوم واقع شده‌اند و همواره تهدید می‌شوند که نمونه آن محیط بان شهید کشورمان هستند و تمام کسانی که از این ناحیه آسیب دیده‌اند هم گواه این مدعا هستند
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر این‌که این تهدیدها و آسیب‌ها ادامه دارد، اظهار داشت: کسانی هستند که انصار خدا محسوب می‌شوند و در کنار آنها کسانی هم هستند که میراث طبیعی ایران را که سرمایه‌ای برای کشور است و خداوند در اختیار ما قرار داده، حفاظت کرده و در مقابل تهدیدها و آسیب و فشارها و تحریم ها مقاومت می‌کنند.
وی محیط بانان را نماد شجاعت، دانایی و ایستادگی نام برد که به وظیفه خود که حفاظت از عرصه‌های ایران است، همچون سربازان وطن عمل می‌کنند.
وی تلاش دولت یازدهم را ارتقاء جایگاه محیط بانی به عنوان شغلی شریف و مسئولیتی خطیر ذکر کرد و گفت: رئیس جمهوری از ابتدا دولت یازدهم را دولت محیط زیست معرفی کرد و در این زمینه گام‌های خوبی برداشته شده است. در دولت یازدهم در کنار رسیدگی به معیشت مردم و اقتصاد کشور به موضوع محیط زیست نیز توجه ویژه شده است.
معاون رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: این توجه نباید در حد حرف باقی بماند و همه ما در سنگر دفاع از محیط زیست ایران با بهترین کارایی و توانمندی خود، با تمام ظرفیت فکری و جسمی به این مسئولیت خطیر بپردازیم.
وی با اشاره به ابلاغ سیاست های کلی محیط زیست از سوی رهبر معظم انقلاب، تاکید کرد: تک تک محیط بانان و پرسنل سازمان باید این سیاست ها را به فراخور مسئولیت خود بدانند و آموزش های لازم را ببینند.
ابتکار هم‌چنین ارتقاء وضعیت معیشتی و شغلی محیط بانان، اصلاح ساختار یگان، ابلاغ آئین نامه اجرایی برای آموزش محیط بانان، آزمون صلاحیت برای محیط بانان، درجه بندی آنان، ارتقاء معیشتی محیط بانان با اعطای 3 هزار امتیاز را از برنامه‌های این سازمان عنوان کرد.
وی در ادامه با تاکید بر این‌که موضوع حفاظت از محیط زیست باید هوشمند شود و با استفاده از دوربین ها و سنجش از راه دور و داده‌های ماهواره‌ای و در مناطق کوهستانی استفاده از اسب به عنوان ابزار مناسب، به آن بپردازیم، گفت: این کار در کردستان آغاز شده و با کمک ارتش محیط بانان آموزش‌های لازم را می‌بینند.
آموزش های محیط بانان از دو سال پیش در مرکز آموزش محیط بانی دانشکده محیط زیست در محمدشهر کرج آغاز شده و تا کنون 850 نفر آموزش دیده‌اند و قرار است تا مرداد ماه سال جاری نیز 450 نفر دیگر آموزش‌های محیط بانی را در این مرکز بگذرانند.
کمبود بیش از 400 نفری محیط بان در هرمزگان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان گفت: تعداد محیط بانان نسبت به وظیفه و سختی کارشان بسیار کم است.
مجید وفادار در گفت و گو با ایسنا، با بیان این‌که به ازای هر دو هزار هکتار باید یک محیط بان باید داشته باشد، افزود: در استان هرمزگان به ازای هر 15 هزار هکتار یک محیط بان فعال است.
وی تاکید کرد: در حال حاضر هرمزگان 55 تا 60 محیط بان دارد که این تعداد باید به 487 محیط بان ارتقا یابد.
وفادار خاطرنشان کرد: تجهیزات محیط بانان چه در امر ماشین آالات و چه موتور سیکلت به هیچ وجه رضایت بخش نیست و سازمان حفاظت محیط زیست پیگیر این موضوع بوده است، اما متأسفانه تاکنون نتیجه‌ای گرفته نشده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان در پایان ابراز امیدواری کرد نگاه به مقوله محیط زیست در کشور به صورت ملی دیده شود.
محیط بانان در برابر متخلف با پارادوکس رو به رو هستند
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: امنیت شغلی محیط بانان به هیچ وجه رضایت بخش نیست و محیط بانان با یک پارادوکس رو به رو هستند که آیا برابر متخلفین مقاومت کنند یا خیر.
محمد درویش در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، افزود: یک محیط بان اگر برابر با متخلفین مقاومت کنند و منجر به کشته شدن متخلف شود، باید سال‌های زیادی از عمرش را در زندان سپری کند و حتی احتمال اعدام نیز وجود دارد.
وی با بیان این‌که اگر محیط بان مقاومت نکند و اجازه دهد متخلف به کار خود ادامه دهد، محیط زیست و حیات وحش کشور در وضعیت خطر قرار می‌گیرد، تصریح کرد: با افزایش فشارها و مقررات امنیت به محیط بان برنمی‌گردد و باید تلاش شود جامعه مدنی اطراف مناطق حفاظت شده، این محیط بانان را از خود بدانند.
درویش با اشاره به این‌که تا زمانی که مردم محیط بانان را در برابر خود ببینند، مشکلی برطرف نمی‌شود، خاطرنشان کرد: این محیط بانان برای پایداری معیشت مردم تلاش می‌کنند و با وضع قوانین و مقررات سختگیرانه نمی‌توان به برطرف شدن این مشکل خوشبین بود.
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست از جامعه شناسان، روانشناسان و برنامه‌ریزان کلان کشور خواست به این موضوع ورود جدی داشته باشند، و تصریح کرد: باید از کشورهای پیشرفته جهان که در این زمینه اقدامات جدی داشته‌اند، الگو بگیریم، زیرا در این کشورها تعداد تلفات محیط بانان با وجود وسعت چند برابری مناطق حفاظت شده، به یک پنجم کشورمان نمی‌رسد و علت اغلب تلفات محیط بانان سقوط از کوه و یا نیش خزندگان است، در حالی که در کشورمان 15 نفر جنگلبان و 118 محیط بان به شهادت رسیده و سه هزار نفر مجروح شده‌اند.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد: باید در این موضوع متخصصین امر ورود کرده و به این وضعیت سر و سامان دهند.
حمایت قانونی از محیط بانان بسیار کمرنگ است
رئیس انجمن رسانه زیست محیطی استان هرمزگان گفت: در مقابل مخاطراتی که در مقابل محیط بانان قرار دارد، خدمات و امنیت مناسبی برای این قشر مظلوم دیده نشده است.
زهره رضازاده در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، با بیان این‌که این اتفاق تکرار سال 91 در هرمزگان و به شهادت رسیدن یک محیط بان دیگر بود، اظهار کرد: امنیت شغلی چه از لحاظ مالی و چه مخاطرات محیطی مناسبی برای محیط بانان تعریف نشده است.
وی با بیان این‌که محیط بانان شغل ظریفی دارند، تصریح کرد: در قانون به شکل صریح این قشر از جامعه نمی‌توانند به راحتی از خود دفاع کنند و حمایت قانونی از آنها بسیار کمرنگ است و مجبور هستند خود را در مسیر حفظ حیات وحش فدا کنند.
رضازاده با اشاره به این‌که حقوق دریافتی محیط بانان در مقابل مخاطرات شغلی‌شان بسیار ناچیز است، خاطرنشان کرد: کمبود امکانات سبب شده تا محیط بانانی که بازوی نیروهای نظامی هستند، نتوانند امنیت شغلی مناسبی داشته باشند و هر روز در برابر تهدیدات غیرقابل پیش‌بینی قرار بگیرند.
این فعال محیط زیستی با بیان این‌که تعداد محیط بانان با توجه به وسعت و پهناوری هرمزگان به هیچ وجه کافی نیست، اضافه کرد: جای تأسف دارد که شهید هرمزی محیط بان هرمزگان پس از بیست سال کار همچنان قراردادی بوده است!
وی در پایان یکی دیگر از خطرات را صعب العبور بودن مسیرها به ویژه در منطقه حفاظ شده گنو دانست و عنوان کرد: ساختار جاده‌ای مسیر منطقه حفاظت شده گنو باید اصلاح شود، زیرا محیط بانان حاضر در آن منطقه بارها از وضعیت این مسیر گلایه کرده‌اند.
برای حمایت از محیط‌بانان، دولت لایحه بدهد و مجلس پیگیری کند
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت برخورد قاطع با قاتلان محیط‌بانان هرمزگانی تأکید کرد: جرایم متجاوزان به محیط‌زیست به قدری باید افزایش یابد که هزینه سنگینی برای متخلفان داشته باشد.
علی‌محمد شاعری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با بیان این‌که "از مسئولان امنیتی و قضایی کشور و استان هرمزگان درخواست می‌کنیم شدیداً نسبت به شناسایی قاتلان محیط‌بانان هرمزگانی اقدام جدی کنند و گزارش اقدامات را به اطلاع ملت ایران برسانند"، گفت: 118 نفر از محیط‌بانان تاکنون به شهادت رسیده‌اند و تعداد زیادی هم در دفاع از حریم محیط‌زیست کشور جانباز شده‌اند. شرایط کنونی نیازمند این است که مسئولان کشور برنامه‌ریزی کامل و حمایت جدی از محیط‌بانان به عمل آورند.
وی تاکید کرد: باید حمایت جدی از محیط‌بانان صورت گیرد تا در مقابل شکارچیان متخلف و متجاوزان بتوانند مقاومت جدی کنند. بنابراین باید تجهیزات لازم برای حفاظت از کیان محیط زیست کشور را داشته باشند.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی افزود: به نظر می‌رسد در حال حاضر محیط‌بانان کشور در یک شرایط خاص قرار دارند و باید فراهم کردن امکانات لازم برای آنها را در دستور کار جدی قرار دهیم. در این شرایط چند پیشنهاد می‌توان ارائه کرد؛ اول این‌که مجازات قاتلان به شدیدترین شکل صورت گیرد تا درس عبرتی برای متخلفان باشد و دوم امکانات و تجهیزات کامل برای محیط‌بانان فراهم کنیم و عملیات مراقبتی آنها را بالا ببریم.
به گفته شاعری، افزایش پایش و سیستم‌های کنترل هوشمند در مناطق حفاظت‌شده ضرورت دارد و سیستم‌های هوشمند به پیگیری حوادث ناگوار کمک می‌کند. هم‌چنین باید جرایم متجاوزین به محیط زیست به قدری افزایش یابد که برای متخلفان هزینه سنگینی در پی داشته باشد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با اشاره به وضعیت نامناسب معیشتی محیط‌بانان نیز اظهار کرد: دولت لایحه افزایش حقوق و حمایت از محیط‌بانان و جنگل‌بانان را تنظیم کند و در قالب یک لایحه جامع به کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی ارائه دهد تا خارج از نوبت در دستور کار این کمیسیون قرار گیرد و به صحن مجلس ارائه شود. به شرط این‌که دولت در اولین فرصت به منظور حمایت از محیط‌بانان و جنگل‌بانان این لایحه را تنظیم و ارائه دهد تا بیش از این شاهد جان‌باختن محیط‌بانان و جنگل‌بانان کشورمان نباشیم و از سوی دیگر مجلس بتواند نقش خود را در حمایت از این قشر که با حداقل حقوق و وضعیت نامناسب معیشتی از طبیعت و سرزمین‌مان حمایت می‌کند، عملی کند.
شاعری هم‌چنین درباره تشکیل کمیسیون محیط زیست در مجلس گفت: اولویت ما این است که کمیسیون محیط زیست تشکیل شود. اگر این کمیسیون در صحن مجلس رأی نیاورد، از طریق کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس، عنوان محیط زیست را به کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اضافه می‌کنیم.
اما شاید در این بین درد و دل های یک محیط بان جالب تر از تمامی گفته‌های مسئولین باشد، درد و دل‌هایی که از شیفت کاری تا حقوق دریافتی را شامل می‌شود.
یک محیط بان گفت: سنگینی شیفت‌ها و پرداختی‌های کم از مهم‌ترین مشکلات این قشری است که به خوبی دیده نشده‌اند.
احسان شهریاری در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، افزود: تعداد محیط بانان استان هرمزگان بسیار کم است و همین موضوع سبب شده تا تعداد شیفت‌ها سنگین باشد.
وی با بیان این‌که 18 روز کار و 12 روز به استراحت می‌پردازد، تصریح کرد: به صورت قانونی این شیفت ها باید 20 روز استراحت و 10 روز کار باشد اما تعداد کم محیط بان سبب شده این فشارها بر دوش محیط بانان باشد.
شهریاری هم‌چنین با گلایه از عدم توجه کافی به محیط بانان در سراسر کشور خاطرنشان کرد: دریافتی بنده با تمامی ساعت کاری و اضافه کاری‌ها به 15 میلیون ریال در ماه می‌رسد که با پرخطر بودن شغل محیط بانی به هیچ وجه این موضوع رضایت بخش نیست و به نوعی عدالت رعایت نشده است.
این محیط بان هرمزگانی با بیان این‌که تعداد محیط بانان سراسر کشور به اندازه معلمان یک شهر کوچک نیستند، اضافه کرد: امیدوارم این ساختار و نحوه رسیدگی به محیط بانان در سراسر کشور تغییر کند تا شاهد عبور تعداد شهادت محیط بانان از 118 نفر نباشیم.
به گزارش ایسنا، استقرار محیط بان، افزایش کنترل و گشت محیط بان، تعیین و نصب تابلوهای شکار ممنوع در مناطق مستعد، استفاده از ظرفیت‌های افراد محلی در جهت شناسایی و دستگیری متخلفین و فرهنگ سازی در خصوص حفاظت همگانی از محیط زیست، همگی جزو عوامل بازدارنده در از بین رفتن حیات وحش و مناطق حفاظت شده زیست محیطی است، اما آیا برای عملی کردن آن ها برنامه‌ای در دست داریم و یا تنها در حد حرف باقی مانده است؟!