روابط تهران- برلین؛ نیازمند شتاب پسابرجامی

به گزارش آفتاب صبح «زیگمار گابریل» معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان امروز یکشنبه یازدهم مهرماه در صدر هیاتی سیاسی- اقتصادی به ایران می آید تا در سفر دوروزه خود، با مقام های کشورمان در ارتباط با مسایل مختلف رایزنی و گفت وگو کند. پس از توافق هسته ای میان ایران و 1+5، این دومین باری است که وزیر اقتصاد آلمان عازم ایران شده است.

*** اراده آلمانی برای بهره گیری از فرصت های پسابرجامی
معاون صدراعظم آلمان برای نخستین بار در واپسین روزهای تیرماه پارسال و تنها چند روز پس از توافق هسته ای به ایران سفر کرد. در آن سفر سه روزه، هیاتی یکصدنفره گابریل را همراهی کردند.
این رویداد نشان داد که گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری میان ایران و آلمان برای قدرت نخست اتحادیه اروپا از اهمیتی غیرقابل انکار برخوردار است. در جریان این سفر، مقام های 2 کشور برای از سرگیری و توسعه روابط پرسابقه خود به ویژه در عرصه اقتصادی اظهار امیدواری و آمادگی کردند.
تلاش آلمان با هدف بهبود و توسعه روابط همچنان ادامه یافت و قرار شد معاون «آنگلا مرکل» صدراعظم این کشور، اردیبهشت ماه امسال نیز برای پیگیری روند گسترش روابط به ایران سفر کند که به علت بیماری وی، آن سفر لغو و به امروز موکول شد.
اگر چه سفر اردیبهشت ماه گابریل به تاخیر افتاد اما طی ماه های اخیر مسوولان 2 کشور پنج تفاهمنامه با هدف تقویت همکاری های اقتصادی امضا کردند. سند همکاری میان اتاق بازرگانی ایران و موسسه خدمات مشاوره ای آلمان، تفاهمنامه آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز دانشگاه تهران و بخش پزشکی شرکت «زیمنس» و نیز توافقنامه شرکت صنایع گاز ایران با شرکت «لینده» آلمان از آن جمله بودند.
حال سفر معاون صدراعظم آلمان به ایران با هدف های تازه و گوناگونی صورت می گیرد که وی در آستانه این سفر در گفت وگو با «اشپیگل آنلاین» به شماری از این هدف ها اشاره کرد؛ هدف هایی که برخی سازنده و شماری از آنها از نگاه مقام های کشورمان نامرتبط و مردود است.

*** منافع و موانع گسترش همکاری های تهران و برلین
گابریل یکی از هدف های خود از سفر به ایران را گفت وگو با مقام های ایرانی در زمینه تحولات سرزمین اشغالی عنوان کرده است. وی همچنین طرح مسایل حقوق بشری در ارتباط با ایران را از دیگر اولویت های مهم دولتمردان آلمان دانسته و به موضوع سوریه و بررسی تحولات منطقه به عنوان دیگر محور گفت وگو با مقام های ایرانی اشاره کرده است.
بخشی از سخنان گابریل با واکنش دستگاه دیپلماسی کشورمان مواجه شد. «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه 2 روز پیش (نهم مهرماه) در این باره اظهارکرد: جمهوری اسلامی ایران دفاع از حقوق مردم فلسطین را جزو تغییرناپذیر سیاست خارجی خود می داند و از آرمان فلسطین هیچگاه و تحت هیچ شرایطی دست نخواهد کشید. وی همچنین طرح موضوع حقوق بشر را نامربوط خواند و تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران به هیچ کشوری اجازه دخالت در امور داخلی خود را نمی دهد.
در کنار آنچه گفته شد مسایلی مانند موانع ارتباطات بانکی، آماده نبودن زیرساخت ها برای همکاری در فضای تازه مناسبات پسابرجامی و همچنین جایگزین شدن برخی کشورها طی سال های تحریم به جای آلمان در بخش های اقتصاد ایران مسیر توسعه مناسبات 2 کشور را تا حدی ناهموار ساخته است.
با این حال، پس از توافق هسته ای و رفع تنگناهای بین المللی از پیش روی ایران، آلمان در پی حضور پررنگ در اقتصاد ایران و بازپس گیری بازار از دست رفته خود برآمده است. تحلیل «رنه هارون» رییس اتاق بازرگانی ایران- آلمان در این زمینه گویای خواست جدی آلمانی ها برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران به ویژه در عرصه اقتصادی است. وی چند روز پیش و در آستانه سفر وزیر اقتصاد آلمان به ایران گفت: آلمانی ها باید سهم از دست رفته شان در جریان سال های تحریم را با گسترش همکاری با ایرانی ها به دست آورند و بتوانند رقیب اصلی شان یعنی چین را از صحنه خارج کنند.
هارون با بیان این که چین از غیبت آلمان و دیگر کشورهای غربی در ایران طی سال های گذشته سود برده و حجم تجارت خود با ایران را به 40 میلیارد دلار در سال رسانده، اظهارکرد: در سال گذشته حجم بازرگانی میان ایران و آلمان حدود 2.5 میلیارد یورو بوده است. ...در بلندمدت یا میان مدت می توان میزان تجارت 2 کشور را تا حدود 10 میلیارد یورو افزایش داد.
تیرماه پارسال و در جریان سفر وزیر اقتصاد آلمان به ایران، گفت وگوهای جدی در زمینه های گوناگونی همچون همکاری در خودروسازی، ماشین آلات صنعتی، پزشکی و حمل ونقل صورت گرفت اما رقیبان درون اتحادیه ای گوی سبقت را از برلین ربودند. بنابراین، به رغم پیشگامی مقام های آلمان در استفاده بیشینه از دوره پسابرجام، تاکنون پیشرفت مورد انتظار در این روابط دیده نشده و این مساله در سفر گابریل به تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
به رغم حضور پررنگ هیات های آلمانی در ایران، بهمن ماه پارسال کشورهای ایتالیا و فرانسه میزبان «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان بودند. امضای 14 سند همکاری به ارزش تقریبی20 میلیارد یورو با ایتالیا و همچنین امضای 20 سند همکاری به ارزش حدودی 30 میلیارد یورو با فرانسه از جمله رهاوردهای روحانی از این سفرها بود. به این ترتیب، شتاب توسعه روابط تهران با رم و پاریس در فضای پسابرجام افزون تر از همکاری ایران و آلمان بوده است؛ وضعیتی که عرصه را برای حضور بهینه آلمانی ها در اقتصاد ایران تنگ کرده و همزمان تلاش مقام های برلین را برای ازسرگیری و توسعه روابط افزایش داده است.