"ایاد علوی" معاون رئیس‌جمهور عراق روز دوشنبه به نقل از مقامات دولتی و محلی گفت پس از شکست‌های متعدد داعش در سراسر خاورمیانه، رهبر این گروه "ابوبکر البغدادی" و رهبر القاعده "ایمن الظواهری" در حال "بحث و مذاکره" هستند.
به گزارش آفتاب صبح و به نقل از فرارو به نقل از نیوزویک، داعش تقریباً تمام قلمرو خود در عراق را ازدست‌داده است. این گروه تروریستی در عراق با نیروهای عراقی، نیروهای کرد و ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات‌متحده روبرو است که سعی دارند تروریست‌های داعش را از آخرین سنگرهای خود در موصل خارج کنند.
داعش در سوریه نیز با جناح‌های مختلفی ازجمله نیروهای سوری و تحت حمایت روسیه، نیروهای دموکراتیک سوریه تحت حمایت آمریکا، نیروهای کرد و دیگر گروه‌های شورشی در حال مبارزه است که برخی از آن‌ها تحت نظر القاعده هستند. با از دست دادن اراضی، محدوده قلمروی خلافت خود خوانده داعش به میزان سال 2014 بازگشت؛ یعنی همان سالی که داعش رسماً از القاعده جدا شد. ممکن است شکست‌های اخیر داعش اتحاد جدیدی میان این دو گروه افراط‌گرای سنی به وجود آورد.
داعش پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2003 و سرنگونی صدام حسین، به‌عنوان شاخه‌ای از القاعده در عراق ظهور کرد و جنگی فرقه‌ای و خشونت‌آمیز علیه نیروهای آمریکا و مسلمانان شیعه راه انداخت. در سال 2006، این گروه خود را "دولت اسلامی" عراق اعلام کرد، اما همچنان ارتباط خود با القاعده را حفظ کرد. بغدادی در سال 2010 رهبر این گروه شد و یکی از اعضای ارشد خود به نام "ابو محمد جولانی" را به سوریه فرستاد تا "جبهه النصره" را تشکیل دهد. زمانی که بغدادی در سال 2013 ادغام داعش و جبهه النصره را اعلام کرد، جولانی امتناع کرد و به القاعده پیوست. بدین ترتیب اختلاف و جداییِ عمیقی میان جناح‌های افراطی در عراق و سوریه به وجود آمد.
در ابتدا شرایط داعش بهتر بود. موفق شد در موجی از عملیات برق‌آسا و موفق، نیمی از عراق و ازجمله شهرهای مهم این کشور را تحت تصرف خود درآورد. در سال 2014 بغدادی در تنها اعلان عمومی خود داعش را یک شبکه جهانی خواند و سبب شد ده‌ها هزار مسلمان و غیرمسلمان خارجی به فراخوانِ او پاسخ دهند. در سوریه، داعش در قسمت‌های شرقی و مرکزی کشور پیشروی کرد و حاکمیت خود را در مناطق نفت‌خیز گسترش داد.
در همین حال، القاعده به گروه‌های شورشی سوریه نفوذ کرد که برای برانداختن رئیس‌جمهور بشار اسد مبارزه می‌کنند. اما در سال‌های 2015 و 2016 که ارتش سوریه و متحدانش با حمایت روسیه حملات گسترده‌ای صورت دادند و شهرهای اصلی را از کنترل مخالفان درآوردند، پایه‌های مقاومتی آن‌ها سست شد.
اعمال تروریستی داعش و انتشار ویدئوهای آن برای جذب نیروهای تازه، شهرت و آوازه این گروه را در سراسر جهان بالا برد. اعدام خبرنگاران خارجی، امدادگران و سربازان و همچنین حملات مرگبار و تروریستی در سراسر جهان، جوامع بین‌المللی را وادار به اقدام کرد. دخالت‌های نظامی امریکا در سال 2014 و روسیه در سال 2015، برای داعش در سوریه گران تمام شد و باعث شد به‌جای گسترش قلمرو مشغولِ دفاع از خود شود. در عراق نیز نیروهای نظامی، شبه‌نظامیان و گروهای کرد در سال 2015 بسیاری از دستاوردهای اولیه داعش را پس گرفتند و در پایان سال 2016، داعش با بزرگ‌ترین و آخرین سنگر خود (موصل) تنها ماند.
اکنون سوریه کاملاً تحت کنترل نیروهای ائتلاف قرار دارد. در فضایی که شش سال جنگ داخلی زمینه مناسبی برای گروه‌های افراطی ایجاد کرده، هم داعش و هم القاعده باید گزینه‌های پیش رویِ خود را بررسی کنند.
برخی گروه‌های اپوزیسیون که زمانی خود را "میانه‌رو" می‌نامیدند و اغلب تحت پرچم ارتش آزاد سوریه بودند، به‌تدریج به ائتلاف‌های اسلامی مختلف مانند "احرارالشام" و "تحریرالشام" کشیده شدند. جبهه "فتح الشام" نیز یکی از این گروه‌ها بود. (در اواخر ژوئیه 2016 جبهه النصره نام خود را به جبهه فتح شام تغییر دارد و از القاعده جدا شد. اما گروه و وابستگانش ارتباط محکمی با سازمان الظواهری دارند و به‌عنوان شاخه‌ی این گروه در سوریه فعالیت می‌کنند.)
اتحاد داعش و القاعده پشتیبانیِ تاکتیکی کافی برای جبران زیان‌های ارضی در سوریه و عراق ایجاد نمی‌کند، اما برقراری صلح در این کشورها را به تعویق می‌اندازد و پیامدهای جهانیِ مرگباری خواهد داشت. داعش حدود 12 تا 15 هزار شبه‌نظامی فعال دارد. از این میان تنها دو هزار نفر در عراق باقی‌مانده‌اند. به گزارش روزنامه عربی "الشرق الاوسط"، القاعده نزدیک به 31 هزار مبارز تنها در سوریه دارد. علاوه بر این، در سراسر آسیا و آفریقا هزاران عضو دیگر دارد که اخیراً داعش نیز در این سرزمین‌ها طرفدارانی پیداکرده است.
پیمان‌های نظامی میان وابستگان داعش و القاعده جاذبه چندانی برای مردم محلی نخواهد داشت، اما بازهم تخریب‌کننده است. برخی از مرگبارترین گروه‌های تروریستی در جهان مانند "بوکوالحرام" در نیجریه و "الشباب" در سومالی، به ترتیب با داعش و القاعده در ارتباط‌اند. تفاوت‌های منطقه‌ای ایجاد توافقی گسترده میان گروه‌های مختلف را پیچیده و دشوار می‌کند، اما هرگونه هماهنگی و توافق میان این گروه‌ها، فعالیت‌های تروریستی در بسیاری از نقاط جهان را به میزان قابل‌توجهی تشدید می‌کند.