گردشگری ایران فرصت‌ها و چالش‌ها

میز نقد آفتاب صبح - معصومه مومنی؛ مدرس دانشگاه و فعال گردشگری

به گزارش آفتاب صبح: اقتصاد دانان بر اين باورند كه توجه به توسعه صنعت توريسم بايستى در زمره مسائل مهم و اساسى هر كشور باشد.
سرزمين پهناور ايران نيز قطعا از اين قاعده مستثنى نيست. ایران به علت کهن بودنش، علاوه بر ‌فرهنگ غنى كه گنجينه‌اى هويتى است، آثار تاریخی فراوانی را نيز از دوران مختلف در خود جای داده است. گستره جغرافيايى ايران منجر به پيدايش تنوع‌اقليم، تنوع‌زيست و طبیعتی بی‌نظیر گشته‌است. تنوع محیطی، کشور را چهار فصل کرده به‌طوری که در اوقاتی از سال دربعضی از شهرها هوا سرد و زمستانی و در همان حین شهری دیگر هوایی گرم و تابستانی دارد. وجود کوهستان‌های زیبا، دریاچه‌های خاص، پدیده‌های زمین‌شناشی منحصر، دشت‌های وسیع، چشمه‌های آب گرم و کویر از جمله دارایی‌های طبیعی آن است. همین تفاوت منجر به پیدایش تنوع در سبك و شيوه زندگى مردمان در نقاط مختلف گرديده‌است. خرده فرهنگ‌ها، هنر و صنايع دستى، چاشنی‌ها و غذا‌ها و در کنار آن ارزش ها و داشته های فرهنگی نظیر شعرا، ادبا، عرفا، مشاهیر و اندیشمندان، جشن‌ها و آیین‌ها از جمله ويژگى‌هاى شاخص اين ديار است.
با توجه به ویژگی های ذکر شده و توان بلقوه‌ای که ایران در شاخه‌های مختلف گردشگری نظیر اکوتوریسم، ژئوتوریسم، گردشگری درمانی، گردشگری فرهنگی، گردشگری مذهبی و دیگر انواع گردشگری دارد اما هنوز نتوانسته جایگاهی شایسته در عرصه بین‌المللی در این حوزه کسب نماید و از فرصت‌ها بهره مطلوب را ببرد.
این دارایی‌ها به تنهایی منجر به رونق گردشگری نخواهد بود. به موازات آن حلقه‌های متعدی وجود دارد که بایستی هرکدام به نوبه خود شناسایی شده و مطالعات تخصصی و اقدامات اجرایی آن صورت پذیرد.
در کنار شناسایی و معرفی داشته‌ها، تامین و تقویت زیر ساخت‌های گردشگری ضروری است و لازم است تسهیلات مناسب برای آن در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری زمان‌بر است اما نتایج ارزنده‌ای را درپی خواهد داشت. ازجمله مهم‌ترین موارد سرمایه‌گذاری در بخش انسانی است. پرورش نیروی متخصص و آموزش جوامع محلی از مهم‌ترین ارکان پایداری است.
تبلیغات منفی صورت گرفته برعلیه ایران منجر به مخدوش شدن چهره واقعی آن گشته،گردشگری فرصتی است مناسب جهت افزایش آگاهی، شناسایی بهتر، معرفی و درک صحیح و قضاوتی ملموس از چهره واقعی آن خواهد بود.
صنعت توریسم اهدافی فراتر از توسعه اقتصادی دارد. در مقیاس ملی بهترین وسیله برای پرورش هویت ملی، انسان دوستی و همبستگی ملی است و در مقیاس بین‌المللی بهترین وسیله برای تعامل فرهنگ‌ها، گفتگوی تمدن‌ها، دوستی ملل و صلح جهانی است.
باتوجه به ویژگی‌های این صنعت و ارزش و اهميت پتانسیل‌های موجود، ضروری است سند راهبردی باتوجه به ویژگی‌های هر منطقه با همکاری متخصصان محلی تنظیم و در قالب طرح‌های مدون کوتاه مدت و بلند مدت به اجرا درآید.  
‎ نگاه علمی و اصولی به لایه‌ها و بخش‌های مختلف این صنعت علاوه بر رونق اقتصادی و حفظ محیط‌زیست، معرفی داشته‌های فرهنگی، تجدید حیات صنایع دستی و حفظ سنت‌های بومی و محلی را در پی خواهد داشت. زین رو لازم است تا توجه به توسعه گردشگری از مرحله شعار خارج شده و برنامه ریزی‌های اجرایی آن با همسویی نهادهای مسئول صورت گیرد.