این دید مثبت باید هم در طرحها و پروژهها و هم در گرفتن اعتبارات و تامین زیرساختهای اصلی درنظر گرفته شود. حمل و نقل ریلی و حمل و نقل زمینی و ایجاد فرودگاه مناسب، و ایجاد منطقه آزاد تجاری بانه و مریوان از جمله مواردی است که باید با این دید مثبت به آن نگاه کرد.
صرف نظر از موارد یاد شده به نظر میرسد که در اداره امور استان کمتر شاهد مشارکت مردمی بودهایم و این در حالیست که مشارکت مردمی در راستای سند توسعه همه جانبه استان کردستان بسیار مهم است و بی آن درواقع توسعهای نخواهیم داشت. البته در اینجا منظور از مردم بیشتر نخبگان و متخصصان بومی منطقه است که باید در اداره امور مشارکت داشته باشند. همچنین در اکثر شوراهایی که برای کشور برنامهریزی میکنند نمایندهای از استان کردستان نمیبینیم و این در صورتی است که تصمیمهای آنها مستقیماً در سرنوشت منطقه تاثیرگذار است. از این شوراها که شمارشان تا پنجاه هم میرسد میتوان به شورای پول و اعتبار، و شورای عالی انقلاب فرهنگی و ... اشاره کرد که تصمیماتشان تاثیری ملی دارد. همچنین نبود فردی در دولت در سطح وزارت از جمله نواقصی است که در زمنیه مشارکت دادن مردمان کردستان در اداره امور کشوری به چشم میخورد. حتا در سطح استانداران کشور هم نمیبینیم که یکی از آنها از این منطقه باشد. استان کردستان از نظر ذخایر نیروی انسانی در کشور حرف برای گفتن دارد و همین مشارکت داده نشدن، به نحو مقتضی امکانات دفاع از برنامهها را به نفع استان کاهش داده است و پشت بسیاری از برنامههایی که نفع کلانی برای منطقه دارد هیچ مقامی را نمیبینیم که با حدت و شدت برای استان تلاش کند و کارها را پیش ببرد. در برنامههای توسعهمند در تمام دنیا مهمترین ثروت منابع انسانی است و این عنصر مهم در استان کردستان زیاد مورد توجه قرار نگرفته است و گاهی در مردمان این منطقه احساس تبعیض به چشم میخورد که از خود تبعیض خطرناکتر است.
در سند توسعه استان کردستان باید برای رفع این احساس کاری کرد و استفاده از نیروهای توانمند را در دستور کار قرار داد، همچنین توسعه منابع انسانی با استفاده از امکانات منطقه نیز از مواردی است که تا کنون در بارهاش غفلت شده است و باید در این سند مورد توجه قرار گیرد.
همچنین از جمله مواردی که به آن اشاره شده است ایجاد منطقه آزاد تجاری در این خطه است. نکته قابل تامل در این زمینه این است که مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه در سراسر کشور به اهدافی که از اول برای آنها طرحریزی شده بودند دست پیدا نکردند و هیچ کدام موفق نبودند. دلیل آن هم تامین نشدن الزامات لازم برای ایجاد مناطق اینچنینی است. ما نه در کیش و نه در قشم و نه در هیچ جای دیگری با موفقیت این طرح روبرو نیستیم، اما با کمی اغماض شاهد سرعت در روند توسعه در این مناطق هستیم که همین اندک هم غنیمت است. اگر این تجربه را بخواهیم در استان کردستان هم پیاده کنیم و شکل آن را اصلاح نکنیم بعد از چند سال درباره آن هم همین حرفها و نقدها را خواهیم داشت. تنها به شرط آماده بودن زیرساختهای لازم برای ایجاد منطقه آزاد تجاری است که این طرح میتواند در کردستان موفق باشد. زیر ساختهایی از قبیل فرودگاه، اتوبان، تملک زمین، ایجاد انبارهای بسیار بزرگ و با استاندارد و تامین آب و برق و گاز و تمامی امکانات اولیه مورد نیاز. اما نکته اصلی اینجاست که نمیتوانیم بنشینیم تا همه این زیرساختها فراهم شود و بعد منطقه آزاد تجاری را راهاندازی کنیم. مشکل منطقه الان این است که بصورت فوری و ضروری به هردوی این مقولات یعنی ایجاد زیرساخت و دایر کردن منطقه آزاد تجاری نیاز دارد و در سند توسعه استان کردستان باید به دقت بر اهمیت این موضوع پای فشرد.
از آنجایی که بخش عمده و حیاتی این امر ایجاد فرهنگ مبادلاتی است، خوشبختانه این فرهنگ سالهاست که در بانه و مریوان جا افتاده است و نوید بخش این نکته است که تجربه ایجاد منطقه آزاد تجاری در کردستان به نسبت جاهای دیگر کشور با موفقیت بیشتری توام خواهد بود. در مرز قرار گرفتن این منطقه نیز از مزایاییست که موفقیت آن را تضمین میکند. همچنین طبیعت بکر و منحصر به فرد آن جاذبه توریستی فوقالعادهای را ایجاد کرده است که برای بقای منطقه آزاد تجاری از ضروریات به شمار میرود. زیربنای گردشگری منطقه نیز که خدادادی است، ظرفیتهای پنهان و آشکار بی شماری دارد و ویژگیها و آثار باستانی موجود در آن فرصت مغتنمی را در اختیار مردم قرار میدهد تا در مسیر توسعه پایدار از آنها بهره ببرند.