به گزارش آفتاب صبح، روزنامه فرصت امروز نوشت: «ابتدای پاییز سال گذشته، گروه خودروسازی سایپا برای خروج از رکود و تحریک تقاضا اقدام به راه‌اندازی طرح اتوخدمت سایپا کرد که در آن طرح سود مشارکت 28درصد و سود انصراف 26درصدی در نظر گرفته شده بود. گر چه انتقادات زیادی به این طرح وارد شد اما نه تنها سایپا راه خود را ادامه داد، بلکه ایران‌خودرو نیز اسفندماه با سود مشارکت 27درصدی به جرگه نارنجی‌پوشان پیوست.
خودروسازان، بانک مرکزی را دور می‌زنند
حالا سه ماه پس از شروع سال جاری سایپایی‌ها می‌گویند که میزان پیش‌فروش محصولات‌شان نسبت به سال گذشته سه و نیم برابر شده و گویا میزان پیش‌فروش محصولات ایران‌خودرو نیز بالا رفته است؛ موضوعی که خودروسازان آن را به معنای خروج از رکود و تغییر سلیقه مردم از خودروهای دست دوم به خودروهای نو تعبیر می‌کنند و کارشناسان آن را زنگ خطری برای آینده هر دو شرکت در صورت حل نشدن موضوع کمبود تقاضا در بازار می‌دانند.
اکنون با توجه به این که بخشی از تقاضاهای جاری شده به این سمت طبیعتا به دلیل 7 درصد سود بیشتر مشارکت در خودروسازی‌ها نسبت به بانک‌هاست، آیا می‌توان میزان افزایش پیش‌فروش را به معنای خروج از رکود خودروسازان تلقی کرد؟
امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می‌گوید: «به هیچ عنوان چنین تعبیری درست نیست، بلکه نگران‌کننده نیز است. خودروسازان شرایطی را برای فروش وضع کرده‌اند که بسیار برای مشتری وسوسه‌کننده و جذاب است اما همین سودهای مشارکت 27 و 28 درصدی می‌تواند آینده خطرناکی را برای خودروسازان رقم بزند زیرا همچنان مشکل رکود تقاضا در بازار حل نشده است.»
او می‌افزاید: «ابتدا باید بدانیم لزوما پیش‌فروش به معنای فروش نیست زیرا مردم با توجه به شرایط بدون ضمانتی که خودروسازان وضع کرده‌اند به راحتی می‌توانند از درخواست خود انصراف دهند. نکته دیگر این است که هر رقم افزایش فروش در مقایسه با سال گذشته که وضعیت بازار به شدت خراب بود نمی‌تواند به منزله اتمام رکود تلقی شود. این شیفت سلیقه‌ای که در مردم رخ داده صرفاً به دلیل سودهای جذابی بوده که خودروسازان وضع کرده‌اند و به منزله تغییر سلیقه مردم یا جابه‌جایی رکود نیست.»
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو نیز معتقد است که این سودهای مشارکت و انصراف بالای طرح‌های فروش خودروسازان بوده که موجب افزایش تقاضا شده است. او در این زمینه بیان می‌کند: «وقتی سود انصراف 26 درصد در نظر گرفته شده و سود مشارکت نیز 28 درصد است، طبیعی است که تقاضا زیاد می‌شود. خود من شخصاً در این طرح مشارکت کرده‌ام زیرا شرایط برای سود بسیار بهتر از بانک‌هاست. زمانی می‌توانیم بگوییم رکود تمام شده که میزان درخواست برای تحویل فوری خودرو بالا می‌رود نه پیش‌فروش.»
او ادامه می‌دهد: «خودروسازان کافی است سود انصراف را به 16 درصد برسانند، آن‌وقت باید دید که آیا باز هم میزان تقاضا همین اندازه خواهد بود؟ وقتی سود انصراف 26 درصد است یعنی به مردم 8 درصد بیشتر از بانک‌ها سود می‌رسد.»
آینده خطرناک برای غول‌های جاده مخصوص
کارشناسان این اقدام خودروسازان را کاری خطرناک می‌دانند که می‌تواند سونامی برای آنها تلقی شود، زیرا همچنان مشکل کمبود تقاضا برای خرید خودرو در بازار وجود دارد و این از احوال نمایشگاه‌داران هویداست و رکود در بازار خودروهای دست دوم به معنای رکود در بازار خودروهای صفر تلقی می‌شود.
کاکایی دراین‌باره معتقد است: «این اقدام به‌شدت خطرناک است؛ به‌ویژه برای سایپایی که چارچوب فروشش محکم نیست زیرا پیش‌بینی می‌شود بخش زیادی از این مشتریان انصراف دهند.»
زاوه نیز با بیان این که یک سونامی برای خودروسازان در راه است، تصریح می‌کند: «عده زیادی از متقاضیان پول‌هایشان را پس خواهند گرفت و از همین رو اگر موضوع رکود فروش در بازار حل نشود آینده خطرناکی را می‌توان پیش‌بینی کرد. فاصله بین مشارکت و انصراف 2 درصد است و باید فاصله قیمت فروش خودرو به حدی باشد که برای خریدار به صرفه باشد، در غیر این صورت خودروسازان با یک تقاضای انباشته نقدینگی مواجه خواهند شد.»
زنگ خطر چنین طرح‌های فروشی ماه‌هاست به صدا درآمده، اما گویا خودروسازان یا ناچار به اجرای این طرح‌ها بوده یا بسیار به آینده خوشبین بوده‌اند. دست‌کم تاکنون شرایط بازار با گذشت سه ماه از سال، نوید‌دهنده روزهای خوش نیست و همین یعنی زیان‌های دیگر در پرونده خودروسازان.»