به گزارش آفتاب صبح و به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ نیویورک تایمز در مطلبی نوشت: نهایی شدن قراردادهای تجاری ایران برای خرید 200 فروند هواپیمای مسافربری جت از شرکت بوئینگ و ایرباس با تاخیرهایی مواجه شده اند که ممکن است این قراردادها را از اساس دچار مشکل کند.
مصوبه‌ای که 7 ژوئیه (17 تیر) در مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید قراردادهای تجاری چند میلیارد دلاری ایران با بوئینگ و ایرباس به رغم آنکه چنین قراردادهایی در متن توافق هسته‌ای مجاز شمرده شده‌اند را ناممکن می‌کند.
باراک اوباما – رئیس جمهور آمریکا – اعلام کرده است این مصوبات را وتو خواهد کرد. اما چنین اقداماتی در هر حال تحویل هواپیماهای خریداری شده را به ایران با تاخیر مواجه می‌کند؛ مسئله‌ای که به هیچ وجه مورد پسند مقامات ایران نیست.
فرهاد علوی – از اعضای ارشد موسسه حقوقی آکریویس در واشینگتن – می‌گوید انتظار چنین اقدامی را از جانب کنگره نداشته است؛ اما از آنجا که در امتداد تلاشهای قبلی کنگره برای تضعیف توافق هسته‌ای ایران صورت گرفت، چندان برای او تعجب‌آور نبوده است.
در این میان آنچه که به این تردیدها دامن زده است، سخنرانی اخیر «دنیس مویلنبرگ» – مدیر اجرایی بوئینگ – در نمایشگاه هوایی بین‌المللی فارنبورگ در برلین است. وی در این مراسم گفت چنانچه شرکت بوئینگ نتواند به موجب توافقنامه ماه ژوئن، به شرکت هواپیمایی دولتی «ایران ایر» ایران هواپیما بفروشد، به هیچ شرکت دیگری نیز نباید اجازه چنین کاری داده شود.
اشاره تلویحی مویلنبرگ در این سخنرانی به شرکت هواپیمایی ایرباس فرانسه بود که در ماه ژانویه قرارداد مشابهی را با ایران برای فروش هواپیما به این کشور امضا کرد.
علاوه بر این، بی‌میلی بانک‌های اروپایی نسبت به تجارت با ایران و سرمایه‌گذاری در این کشور نیز کار را برای ایران دشوارتر کرده و نفت نیز که صادرات اصلی ایران به شمار می‌رود، به دلیل پایین بودن بهای آن کمکی به موضوع نمی‌کند.
به اعتقاد تحلیلگران، حتی شرکت‌های لیزینگ نیز رغبتی به حل این مشکل ندارند؛ چراکه در صورت نقض توافق هسته‌ای از سوی ایران یا استفاده نظامی از هواپیماهای خریداری شده، بازپس‌گیری هواپیماها از ایران بسیار دشوار خواهد بود.
مسئله دیگری که نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما را با تردید مواجه کرده، دورنمای نامشخص انتخابات ریاست جمهوری ایران و آمریکاست.
حسن روحانی – رئیس جمهور ایران – که بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2013، پایان دادن به تحریم‌های هسته‌ای ایران را اولویت نخست خود قرار داد، هم‌اکنون به دلیل پرداخت حقوق‌های نامتعارف دولتی درگیر بحرانی شده که ممکن است امیدهای او برای پیروزی مجدد در انتخاباتی که فاصله چندانی با آن ندارد را ناامید کند.
از سوی دیگر، در آمریکا نیز یکی از دو طرف اصلی رقابت در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر، دونالد ترامپ – نامزد انتخاباتی جمهوری‌خواهان – است که میزان مخالفت او با توافق هسته‌ای ایران بر هیچکس پوشیده نیست.
مقامات صنعت هوانوردی ایران که بی‌صبرانه به دنبال نوسازی ناوگان قدیمی این کشور هستند، اعلام کرده‌اند در صورت ممانعت از خرید هواپیماهای بوئینگ و ایرباس، به سراغ سایر شرکت‌های هواپیماسازی بزرگ جهان مانند میتسوبیشی خواهند رفت.
با این حال، ایران هنوز امیدوار است بتواند قراردادهای تجاری خود با بوئینگ و ایرباس را به رغم مصوبه کنگره نهایی کند. این در حالیست که سوای مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا، دو شرکت یادشده با وجود برداشته‌شدن بسیاری از تحریمها، هنوز برای فروش هواپیما به ایران نیازمند دریافت مجوز از دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا هستند. چراکه قطعات هواپیماهای ایرباس نیز در آمریکا تولید می‌شود و فروش آنها نیازمند موافقت دولت آمریکاست.
بوئینگ و ایرباس هر دو به کرات اعلام کرده اند که منتظر دریافت مجوز دولت آمریکا هستند؛ اما مقامات وزارت خزانه‌داری آمریکا تا این لحظه از هرگونه اظهارنظر درباره زمان اعطای مجوز فروش به این دو شرکت امتناع کرده‌اند.