مریم اطیابی خبرنگار
کافی است ۵۰ متر از سمت ارگ کریم خانی به سمت خیابان ۲۲ بهمن (شاپور قدیم) را قدم بزنید، دیوانخانه یا همان وزارت خانه حکومت زندیه دیده می‌شود. دیوانخانه‌ای که اگر تابلو میراث فرهنگی نصب نشده باشد کمتر کسی به جز خود شیرازی‌ها از وجود چنین دُری خفته مطلع است.
می‌گویند هنگامی كه كريم خان زند در سال ۱۱۸۰ ه.ق شيراز را پايتخت خود قرار دارد،طرح بناهای مفصل و معظمی از ارگ ، مسجد،بازار، سربازخانه، ديوانخانه، قورخانه، ميدان مشق و اسب سواری و چوگان را ريخته و دستور ساخت اين بناها را صادر كرد.
عمارت دیوانخانه هم در دو طبقه با ایوانی بزرگ در جلو آن و در حیاط با یک حوض سرتاسری و یک حوض افقی در جلو شاه‌نشین ساخته شد.البته در دوران زندیه دو ستون سنگی در جلو آن بوده اما آقا محمد خان قاجار پس از به حکومت رسیدن، آن دو را به تهران برد و به جای آن.ها، دو ستون چوبی کار گذاشت.
حیاط بسیار وسیع دیوانخانه به باغ نظر در ضلع دیگر ارگ کریمخانی می‌پیوست اما در دوره رضا شاه درختان آن را بریدند و ساختمان پست خانه، مخابرات و بانک ملی مرکزی شیراز را در آن ساختند.
هنگامی که ساختمان شرکت پست، در مهر ماه سال ۱۳۸۲ تخریب شد، پی‌های حیاط ديوان خانه از زیر آن رخ نمود در آن زمان قرار شد با تخریب این ساختمان و در آینده، ساختمان شرکت مخابرات، شاهد آزادسازی دیوان خانه باشیم .
اما نکته قابل تامل آن است که هر چند سال‌ها پیش به اداره مخابرات، زمینی معوض داده شد که مانند اداره پست، ساختمان خود را تخلیه کند اما به بهانه‌های متعددی تاکنون از این کار سر باز زده است.
عمارت دیوانخانه در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۵۱ به شماره ۹۱۴ ثبت ملی شده است.
هومن رشیدی، مدیر ارگ کریمخان
در این باره توضیح‌می‌دهد:بخشی از محدوده دیوانخانه تصرف شده و ساختمان مخابرات درست در حیاط دیوانخانه قرار گرفته است. شهرداری قصد دارد با آزادسازی بخش‌هایی از اطراف ارگ کریمخانی، میدانی شبیه میدان نقش جهان اصفهان ایجاد کند که در آن صورت بخش‌های تخریب و تصرف شده دیوانخانه باید عین به عین احیا شود و با آزادسازی حریم ارگ کریمخانی و احیای بازار قدیمی، دیوانخانه نیز همسایه این میدان می‌شود.
او می‌افزاید:در گذشته این میدان عمومی شهر بوده و به آن میدان توپخانه گفته می‌شود.
محمد ثابت اقلیدی مدیرکل اداره میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان فارس هم می‌گوید: ساختمان مخابرات، هنوز تملک نشده و اداره میراث فرهنگی پیگیر تملک کردن ساختمانی است که در حیاط دیوانخانه احداث شده است.
او با بیان این که تزئیناتی که در دیوانخانه دیده می‌شود شبیه تزئینات ارگ کریمخانی است که تا پیش از گشایش این عمارت دیده نمی‌شد، تاکید می‌کند: دیوانخانه جزو اولویت‌های ما است. ساختمان (مخابرات) منظر محور زندیه را تخریب کرده و مانع ثبت جهانی است.
ثابت اقلیدی با اشاره به مصوبه‌ای از سفر دوم دولت برای ثبت جهانی محور زندیه یادآور می‌شود :مهمترین مشکل محور زندیه وجود ساختمان در حیاط دیوانخانه است که اتصال دیوانخانه به عنوان یکی از عناصر کلیدی را با محور زندیه قطع کرده است.
او می‌گوید: یکی از کارهایی که شهرداری در این راستا انجام می‌دهد احیا میدان توپخانه یا نقاره‌خانه است که شهرداری تا حدودی تملک‌ها را انجام داده است.
ثابت اقلیدی اظهار می‌کند: وقتی ساختمان مخابرات تخریب شود حیاط دیوانخانه عین به عین احیا می شود. همزمان با پیگیری برای آزادسازی حیاط دیوانخانه، اداره کل میراث فرهنگی استان فارس برای ساماندهی محور زندیه، مرمت ارگ کریمخان را امسال آغاز می‌کند و یک مسیر دسترسی مشابه تخت‌جمشید داخل ارگ ایجاد و مناسب‌سازی می‌شود.
او ادامه می‌دهد: موزه پارس در محور زندیه نیز مرمت اساسی خواهد شد و در گام بعدی اگر بتوان تامین اعتبار کرد و موزه منطقه‌ای را تمام کنیم، اشیاء موزه پارس به موزه منطقه‌ای منتقل می‌شود و ساختمان موزه پارس و باغ نظر به آرامگاه کریمخان زند تبدیل و نام موزه پارس از آنجا برداشته می‌شود.
او تشریح می‌کند:آنجایی که قرار است میدانگاه شود تا حدود زیادی از سوی شهرداری آزادسازی شده و مانع اصلی این محور، ساختمان مخابرات است. حالا عده‌ای در این میان به هتل آسمان (که حریم منظری ارگ را مخدوش کرده ) ایراد گرفته‌اند که دو طبقه آن باید کم شود.
ثابت می‌گوید:علاوه بر اینها در کنار ارگ تعدادی مغازه فالوده‌فروشی وجود دارد که آرایه‌ها و نمای بیرونی آنها باید منطبق با ارگ استانداردسازی شود.