گزارش نیویورک تایمز از امپراتوری بزرگ یک سرمایه گذار چینی در ایران (+عکس)

روزنامه نیویورک تایمز آمریکا با انتشار گزارشی به قلم " توماس اردبرینگ" خبرنگار این روزنامه در ایران، به بررسی موضوع همکاری های اقتصادی رو به گسترش ایران و چین و نیز پروژه های در دست احداث سرمایه گذاران چینی در ایران در قالب طرح بزرگ "احیای جاده ابریشم" پرداخته است.

به گزارش آفتاب صبح و به نقل از عصر ایران در این گزارش آمده است:

زمانی که "ژائو رو لین" کارآفرین پکنی، برای اولین بار در مورد فرصت های کسب و کار در شرق ایران شنید، در این باره تردید داشت. اما پس از آن که او نقشه ای خرید و شروع به بررسی منطقه کرد، چشم انداز یک بازار عظیم در این منطقه برایش نمایان شد.

آقای لین 49 ساله هنگام رانندگی در خودروی "بی ام دبلیو" سفید رنگش در اتوبان تهران به مشهد، گفت:" بسیاری از کشورها به این منطقه از ایران نزدیک هستند، حتی اروپا." او افزود :" ایران در مرکز همه چیز قرار دارد".

برای هزاران سال، ایران به عنوان یکی از مراکز اصلی در تجارت بین شرق و غرب شناخته شده است. هم اینک نیز قرار است این نقش در سال های آینده گسترش بیشتری یابد، زیرا چین پروژه "یک کمربند، یک جاده" را در دست اجرا دارد.

 این طرح که با هزینه ای بالغ بر 1 تریلیون دلار در دست اجراست قرار است  زیربناهای ارتباطی اصلی 60 کشور آسیایی، اروپایی و آفریقایی از جمله - پل ها، ریل ها، بنادر و انرژی – را با  سرمایه گذاری چینی ها به هم متصل کند. ایران، به لحاظ تاریخی در قلب این طرح است و به طور استراتژیک در مرکز این برنامه چین قرار گرفته است.

اجزای شبکه زیربنایی چینی مانند قطعاتی از یک پازل ژئوپولیتیک پراکنده، در حال ایجاد است. در شرق ایران، کارگران چینی به شدت مشغول مدرنیزه کردن یکی از مسیرهای مهم راه آهن ایران هستند. در راستای این طرح قرار است با بهبود مسیر و بازسازی پل ها و زیربناهای ارتباطی، اتصال تهران به ترکمنستان و افغانستان تسهیل شود.

این همان اتفاقی است که در غرب ایران نیز در جریان است، جایی که خدمه راه آهن تلاش می کنند تا پایتخت را به ترکیه و در نهایت به اروپا متصل کنند. دیگر پروژه های راه آهن نیز قرار است شهرهای تهران و مشهد را به بنادر ایران در جنوب متصل کنند.

ایران پس از وابستگی به پکن در دوران انزوا و تحریم های بین المللی غرب علیه این کشور در نتیجه برنامه هسته ای در طول سالیان گذشته ، اکنون در توانایی چین برای تحقق بخشیدن به رویای جاه طلبانه احیای جاده ابریشم، اهمیت بسزایی دارد؛ چون مسیرهای دیگر به بازارهای غربی طولانی تر است و از مسیر روسیه نیز به دلیل اینکه مسکو رقیب بالقوه چین محسوب می شود، چندان مورد نظر سیاستگذاران پکن نیست.  

"اصغر فخریه کاشان"، معاون وزیر راه و توسعه شهری ایران، درباره پروژه احیای جاده ابریشم چین معتقد است:" اگر ما در این پروژه مشارکت نداشته باشیم احتمالا این طرح لغو نمی شود اما اگر آنها می خواهند در زمان و هزینه صرفه جویی کنند، به طور طبیعی انتخابی جز ایران که کوتاهترین مسیر است ، نخواهند داشت."

او در حالی که لبخند می زد، افزود: "در مقایسه با روسیه، مزایای سیاسی نیز وجود دارد. آنها بسیار علاقه مند به همکاری با ما هستند. "

البته نگرانی هایی نیز درباره حضور بیشتر چین در بین ایرانی ها وجود دارد. برخی  نگرانند که با سرمایه گذاری چینی در مقیاس بزرگ و حضور رو به رشد چین در اقتصاد ایران، تهران بیشتر از هر زمان دیگری به چین به عنوان بزرگ ترین شریک تجاری اش وابسته شود.

چین همچنین یک بازار مهم برای نفت ایران است و با توجه به تحریم های یک جانبه آمریکا که بانک های جهانی را تهدید می کند، این فروش نفت تنها منبع سرمایه های بزرگ ایران است که نیاز به سرمایه گذاری در پروژه های زیربنایی دارد. اما این ظاهرا ریسکی است که رهبران ایران آماده پذیرش آن را دارند.

"مهدی تقوی"، استاد اقتصاد در دانشگاه علامه طباطبایی در تهران، معتقد است: "چین در ایران به نیرویی غالب تبدیل شده، مقامات ایران راه گریزی از وابستگی به چین نمی بینند و ما با هم در حال پیش روی هستیم."

همکاری های اقتصادی ایران و چین  تنها به خطوط راه آهن و جاده خلاصه نمی شود. ایران نیز به یک منبع به طور فزاینده محبوب برای کارآفرینان چینی مانند آقای لین تبدیل شده است. آقای لین با یاد گرفتن چند کلمه فارسی و همچنین گرفتن وام های کم بهره و نقض قوانین مالیاتی دولت های چینی و ایرانی، از سال 2002  موفق شده امپراتوری کوچک خود را در ایران بسازد. هشت کارخانه او در ایران انواع مختلفی از کالاها را تولید می کنند که در بازار ایران و کشورهای همسایه به فروش می رسد.

آقای لین با خنده می گوید: "شما می توانید بگوئید که من حتی بیشتر از برخی از سیاستمدارانمان رویا پرداز هستم." از سال 2013، زمانی که برنامه "یک کمربند، یک جاده" آغاز شد، او چندین بازدید کننده از چین و جلسات متعدد با سفیر چین در تهران داشته است. او گفت: "من در این طرح یک پیشگام بودم، و آنها می خواهند تجربه های من را بشنوند."

آقای لین کارخانجات خود در ایران را در کنار بخش عمده ای از مسیر تجاری تاسیس کرده است.
 یک خط آهن الکتریکی 575 کیلومتری که  تهران و مشهد را به هم متصل می کند، که هزینه ساخت آن با وام 1.6 میلیارد دلاری چین تامین می شود. با تکمیل شدن و اتصال به شبکه گسترده تر، خط جدید، آقای لین را قادر می سازد تا کالاهای خود را به دوردست ترین کشورهای شمال اروپا ، لهستان و روسیه  ارزان تر از امروز صادر کند.

آقای لین می گوید: " اگر این پروژه تکمیل شود انتظار دارم درآمد من 50 درصد افزایش یابد.  او سیگار دیگری را روشن کرد و افزود:" البته، اقتصاد ایران نیز رشد خواهد کرد و قدرت چین نیز گسترش بیشتری خواهد یافت."

او در حالی که یک موزیک پاپ چینی را در ماشینش پخش می کرد و انگشتانش را روی فرمان ماشین بازی می داد ،گفت:" زندگی در ایران خوب است. آینده خوب است."

ایرانیانی که آقای لین را در حال رانندگی بین کارخانه های خود می بینند، لبخند می زدند. او چند سالی است با چند جمله دست و پا شکسته فارسی که یاد گرفته با حدود 2000 کارمندش سلام و خداحافظی می کند. آقای لین ایرانی ها را سخت کوش می خواند اما می گوید غذای ایرانی ها را دوست ندارد و به همین خاطر از همان سبزیجات و غذاهای چینی در ایران می خورند، درست مثل اینکه در خانه شان غذا می خورند.

کارخانه بازیافت "پردیس کاغذپز" یکی از هشت کارخانه آقای لین در نیشابور ایران

حتی زمانی که آقای لین در جمع کارگران ایرانی نبود، ایرانی ها می گفتند از کار کردن با چینی ها خوشحال و راضی اند. "امیر دلیلیان"، یک نگهبان ایرانی کارخانه به ما گفت: "آنها حقوق ما را  هر ماه به موقع پرداخت می کنند و به جای احراج مدام در حال استخدام بیشتر کارگران هستند." او افزود: "اگر مشابه این سرمایه گذاران چینی بیشتر پایشان به ایران باز شود، اقتصاد ما شکوفا خواهد شد."

پس از اتمام پروژه کمربند ابریشم، مسیر تقریبا 2000 مایلی آن از اورومچی، پایتخت منطقه غربی چین از سین کیانگ، به تهران گسترش خواهد یافت. بر اساس گزارش روزنامه " چاینا دیلی" – ارگان دولت چین – اگر این پروژه طبق زمان بندی خود پیش برود کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان را به هم متصل می کند. باید در راستای این پروژه خطوط مواصلاتی موجود بهسازی شود و خطوط جدیدی نیز ساخته شود و البته واگن های جدید و مدرنی نیز به ظرفیت تزانزیتی اضافه شود.

در آزمایشی که در سال 2016 انجام شد، یک قطار از بندر شانگهای در شرق چین طی 12 روز به شهر تهران رسید. این مسیر در یک سفر دریایی 30 روز طول می کشد. در طول مسیر ایران چینی ها از مسیر کنونی خط آهن بین تهران و مشهد استفاده کردند که توسط یک قطار دیزلی سبک تر کار می کند. انتظار می رود در صورت افتتاح خط جدید در سال 2021 ، قطارهای الکتریکی با سرعت 125 مایل در ساعت در این خط حرکت کنند.

آقای فخریه کاشان، که به خوبی انگلیسی صحبت می کند و کار او نظارت بر مذاکرات دولتی ایران برای انعقاد قراردادهای بزرگ تجاری است، معتقد است ابتکارعمل چینی ها درایران بسیار فراتر از نوسازی و بهسازی یک مسیر ترانزیت برای انتقال کالاست. او گفت: " این طرح بسیار فراتر از راه سازی است، فکرش را بکنید توسعه زیرساخت ها، برنامه ریزی شهری، مبادلات فرهنگی، توافقات تجاری، سرمایه گذاری و گردشگری و شما می توانید هر پروژه ای را انتخاب کنید چون همه آنها زیر این چتر است."

روابط تجاری بین ایران و چین از زمانی رو  به گسترش رفت که ایالات متحده آمریکا و متحدان اروپایی آن در اوایل سال 2007 برنامه هسته ای ایران را تحت فشار خود قرار دادند. چین همچنان بزرگترین خریدار نفت خام ایران است، حتی پس از لغو تحریم های هسته ای غرب در سال 2016، ایران اجازه دارد دوباره برای فروش نفت در بازارهای اروپایی اقدام کند.

شرکت های دولتی چینی در سراسر ایران فعال هستند، ساخت بزرگراه ها، استخراج معادن و ساخت مجتمع های بزرگ فولاد سازی. فروشگاه های تهران با محصولات چینی پر شده و در خیابان های آن نیز با انبوه خودروهای چینی راهبندان های طولانی ایجاد می شود.

رهبران ایران امیدوارند که مشارکت این کشور در پروژه چینی احیای جاده ابریشم، آنها را قادر سازد تا بر بال طرح های بلندپروازانه اقتصادی چینی ها سوار شوند.

آقای فخریه کاشان به نیویورک تایمز گفت: " این برنامه چینی ها به گونه ای طراحی شده که هژمونی چین را در نیمی از جهان ایجاد می کند. اگر ایران با حفظ اولویت های خودش بنا به درخواست چینی ها کریدورهای ارتباطی آن را ایجاد و تسهیل کند، آن وقت فرصت دسترسی به بازارهای جدید و بزرگ برای ایران نیز مهیا خواهد شد."