سایه منطقه آزاد انزلی بر کسب و کارهای محلی

به گزارش آفتاب صبح و به نقل از ایرنا: شهری با طبیعت زیبای دریا و تالاب و بازارهای متعدد که سفر به آن برای گردشگران دور و نزدیک ، هم فال بود و هم تماشا.
اما بازاریان و خرده فروشان فعال در این بازارها بر این باورند که فعالیت فروشگاه های منطقه آزادانزلی بر کسب وکار آنها سایه افکنده و آن را از رونق انداخته است .
جمعی از اصناف بندرانزلی اخیرا با تهیه و ارسال نامه سرگشاده ای برای مسئولان استان گیلان و شهرستان خواستار چاره اندیشی برای رفع رکود کسب و کار در این شهر ساحلی شده اند.
آنها در این نامه آورده اند 'واگذاری امتیازات ویژه به سرمایه گذاران در منطقه آزاد انزلی اعم از معافیتهای مالیاتی و مشوقهای وارداتی و عدم توجه به اقشار کم درآمد وکسب و کارهای خرد بندرانزلی موجب بی رونقی و ورشکستگی بازارهای شهرستان به ویژه بازارهای غرفه ای مبتنی بر صنعت گردشگری شده است.'
تلاش و اقدام جهت افزایش محدوده منطقه آزاد انزلی به گستره شهر انزلی ، کاهش مالیات بر درامد برای بازاریان شهر انزلی ، اختصاص سهمیه واردات کالا برای بازاریان شهر از منطقه آزاد انزلی ، توجه ویژه به امکانات خدماتی ، تفریحی برای جذب گردشگر در اطراف بازارهای اصلی شهراز جمله پیشنهادات بازاریان برای خروج از این وضعیت رکود است.
در روزهای گذشته نیز کسبه با راه اندازی پویشی خواستار حمایت مردم شهر از مغازه داران همشهری خود و خرید از داخل شهر شده اند.
*چگونگی شکل گیری منطقه آزاد انزلی
سال 1375در پی سفر ریاست جمهوری وقت به شهرستان انزلی و با توجه به خواست همگانی و براساس مصوبه هیأت دولت منطقه وی‍ژه اقتصادی بندرانزلی در دو بخش جداگانه تعیین شد و سال 82 منطقه ویژه اقتصادی انزلی به منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی تبدیل شد و در سال 83 نیز اساسنامه سازمان منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی مورد تصویب هیأت وزیران قرار گرفت و محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی انزلی در سال 84 از طرف هیأت وزیران تعیین و ابلاغ شد که بر اساس آن منطقه آزاد انزلی در سه بخش و محدوده مجزای بندری؛ اداره کل بنادر و دریانوردی استان ، شهرک صنعتی انزلی و محدوده منطقه ویژه اقتصادی سابق انزلی با مساحت 3200 هکتار خشکی و تا عمق 2 کیلومتر از دریا در طول 20 کیلومتر از حاشیه دریای خزر را شامل می شد . با پیگیریهای صورت گرفته از سوی سازمان منطقه آزاد انزلی؛ بنا بر تصویب نامه وزیران عضو شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی که به تأیید ریاست جمهور رسید سال 1393 محدوده منطقه آزاد انزلی از 3200 هکتار به بیش از 9400 هکتار افزایش یافت.
**مزیتهای قانونی منطقه آزاد انزلی
آزادی کامل ورود و خروج سرمایه ، آزادی مشارکت سرمایه گذاری خارجی تا سقف 100 درصد ،تضمین کامل سرمایه های خارجی و سود حاصل از آنها ، معافیت مالیاتی 20 ساله ، معافیت از پرداخت هرگونه حقوق گمرکی و سود بازرگانی برای واردات مواد اولیه ، ماشین آلات و قطعات یدکی جهت تولید کنندگان منطقه ، معافیت گمرکی برای ورود کالاهای ساخته شده در منطقه آزاد به داخل کشور به میزان ارزش افزوده ، امکان ترانزیت و صدور مجدد کالا بدون محدودیت ،امکان مشارکت سرمایه گذاری داخلی و خارجی ،معافیت گمرکی برای ورود کالاهای ساخته شده در منطقه به داخل کشور ، امکان ورود کالا بدون پرداخت عوارض گمرکی و سود بازرگانی منطقه ، امکان ورود اتباع خارجی از طریق مبادی ورودی و خروجی مجاز مناطق ،بدون نیاز به صدور روادید قبلی ، فروش و اجاره زمین به سرمایه گذاران داخلی و اجاره زمین به سرمایه گذاران خارجی ،حاکم بودن مقررات خاص اشتغال در مناطق از مزایای فعالیت در این منطقه است.
این مزایا علاوه بر جذب سرمایه گذاران به بخش صنعت ، منجر به فعالیت حدود یکهزار غرفه فروش انواع کالاها از پوشاک تا لوازم خانگی شده است .
فعالیت این فروشگاه ها و عرضه کالا با قیمتهای ارزان تر از مراکز شهری ، بهره مندی از ساحل زیبا، الاچیق ، تفریحات دریایی ، وجود یکی از مجهزترین شناگاه های کشور، پارک های جنگلی ، مجتمع های تفریحی ساحلی ، باغ پرندگان ، برگزاری جشنواره های مختلف، نمایشگاه ، کنسرت و غیره در جذب گردشگر به این منطقه موثر بوده است.
*نقش شهرداری و شورای شهر در ایجاد جاذبه های گردشگری
ساماندهی ، بهسازی و زیباسازی و برنامه ریزی برای جذب گردشگر بعنوان عاملی برای کسب درآمد از مطالبات شهروندان و کسبه و از وظایف مهم شورای شهر و شهرداری محسوب می شود.
شعبان جعفری عضو شورای شهرانزلی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: رکود بازار در همه جای ایران دیده می شود و مسلم است که مناطق آزاد به دلیل مزایایی که در خارج از این محدوده نیست شاهد رونق بیشتری باشند .
وی با اشاره به درخواست مردم برای تسری محدوده منطقه آزاد به شهر انزلی اظهار داشت: ما این درخواست و دغدغه مردمی را طی نامه ای در سفر فروردین ماه رییس جمهور به گیلان به استحضار ایشان رساندیم و پاسخ ایشان این بود که چون محدوده منطقه آزاد تعریف شده این مطالبه باید از طریق مجلس و مسئولان دست اندرکار پی گیری شود.
این عضو شورای شهر انزلی معتقد است ما باید با ایجاد جاذبه های تفریحی و گردشگری و آوردن برندهایی به داخل شهر موجبات ورود گردشگران و مسافران را فراهم کنیم .
وی با بیان این که شهرداری انزلی با مشکلات داخلی ، کمبود اعتبار و مسدود شدن حساب ها مواجه بود افزود: انزلی بیشترین و بهترین سواحل شنی را دارد و بازگشایی مسیرهای مسدود شده منتهی به ساحل یکی از برنامه های ما برای جذب گردشگر است.
وی خاطرنشان کرد: زیباسازی ، ایجاد فضای سبز و پیاده روسازی در خیابان های منطقه ساحلی خیابان اطباء و پاسداران از برنامه های شهرداری است.
** انقلاب صنعتی در منطقه آزاد رخ نداده
شکل‌گیری مناطق آزاد تجاری به پیشنهاد تئوری پردازان اقتصاد دولتی صورت گرفت تا گریزگاهی برای اقتصاد بسته دولتی باشد.
ماده 1 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب مجلس شورای اسلامی اهداف تشکیل مناطق آزاد تجاری-صنعتی را به شرح زیر بیان می‌کند:تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی.
نماینده مردم شهرستان انزلی در مجلس بر این باور است که انقلاب صنعتی در منطقه آزاد انزلی رخ نداده وعمده اشتغال ایجاد شده در بخش تجارت چمدانی بوده است .
حسن خسته بند با اشاره به این که قرار گرفتن شهر انزلی در محدوده منطقه آزاد توسط این سازمان در دست مطالعه قرار دارد تصریح کرد : این مساله باید از سوی قانونگزار مورد تصویب قرار گیرد.
وی متذکر شد: باید در نظر داشت که با افزوده شدن شهر به محدوده منطقه آزاد انزلی قیمت کرایه خانه و اجناس و خدمات در شهر به شدت بالا می رود و این به ضرر اقشار کم درامد جامعه خواهد بود.
نماینده انزلی در خصوص اقدامات دولت برای ارتقای جاذبه های گردشگری شهرستان اظهار داشت: تبدیل موج شکن جدید غربی به فضای گردشگری و نصب مبلمان شهری ، اتصال این موج شکن به پارک پاسداران و بلوار موجب زیباسازی شهر و ماندگاری گردشگر می شود.
وی همچنین اجرای طرح مارینا و ایجاد اسکله قایقهای تفریحی در بندرانزلی را از دیگر اقدامات در حال پی گیری برای افزایش جاذبه های گردشگری این شهر از محل اعتبارات دولتی عنوان کرد.
خسته بند با اشاره به این که اقداماتی نیز در تالاب انزلی در حال پی گیری می باشد که سخت و زمان بر است تصریح کرد: بازاریان می توانند در قالب تعاونی پروژه هایی را اجرا کنند و شهرداری و فرمانداری و ما نیز کمک می کنیم .
وی در خصوص این درخواست کسبه مبنی بر ایجاد جاذبه های گردشگری و تفریحی در اطراف بازارها گفت : بازاریان شهر می توانند در قالب تعاونی برای سرمایه گذاری در این زمینه اقدام کنند .
*منطقه آزاد انزلی فرصت و عامل پیشران جهت رشد تجارت گیلان
باید به عنوان یک واقعیت پذیرفت که وضعیت پیش آمده ناشی از عدم تطبیق نیازها و علایق رو به تغییر مشتریان و جامعه هدف گردشگری استان گیلان و به طور مشخص شهرستان بندر انزلی است.
مجید صیاد نورد کارشناس مناطق آزاد در گفت و گو با ایرنا با اعلام این مطلب اظهار داشت : از سوی دیگر وضعیت پیش آمده ناشی از ظرفیت های قانونی منطقه آزاد انزلی برای این شهر و شهرهای اطراف خود(رشت، آستانه اشرفیه، لاهیجان و حتی صومعه سرا) است که در نتیجه ی آن مردم این شهرها نیز خرید خود را از منطقه آزاد انجام می دهند.
وی خاطرنشان کرد:البته باید درنظر داشت بخشی از رونق گردشگری که در این منطقه و بالتبع استان گیلان شاهد آن بودیم ناشی از ظرفیت و مزیت قانونی ورود کالای همراه مسافر و تردد ماشین خارجی با پلاک منطقه بوده است.
صیادنورد افزود: از یاد نبریم که تا قبل از دهه نود شمسی و طی سی سال گذشته عدم ماندگاری گردشگران ورودی به استان و حضور گردشگرانی که از آوردن وسایل پخت و پز خود در سفر به استان هم ابایی نداشتند، مهمترین چالش گردشگر گیلانیان بود. طرفه اینکه طی این مدت برخی سیاسیون حواله به توجه دولت به مازندران می دادند در حالیکه این همه واقعیت نبود.
به گفته وی با توجه به تلاش های صورت گرفته جهت اعمال تمامی مزایا و معافیت های قانونی منطقه آزاد انزلی که منجر به رونق فضای کسب و کار در این منطقه و استان شده باید در نظر داشت چگونه می توان از این موقعیت، وضعیت بهتری برای خود(خرده فروشان داخل شهر) مهیا کرد.
این کارشناس مناطق آزاد تصریح کرد:توجه به این واقعیت الزامی است که از نظر قانونی امکان تعمیم مزایا و معافیت های قانونی برای بازارهای شهر بندری انزلی وجود ندارد چراکه علاوه بر منع قانونی، موجبات تعمیم این درخواست به سایر شهرهای استان می شود.
صیادنورد افزود: از سوی دیگر مجلس و بالتبع دولت در حال حاضر پذیرای توسعه محدوده منطقه به حوزه شهری انزلی نیست ، اما می توان بر روی گزینه سوم (اختصاص سهمیه واردات کالا برای بازاریان شهر از منطقه آزاد انزلی) مطرح شده در چارچوب تعامل با گمرک حرکت نمود.
به اعتقاد وی فعالیت منطقه آزاد انزلی در استان ما اثبات کننده این واقعیت است که مسیر و قواعد تجاری کشور و بالتبع استان ما تغییر کرده چراکه فعالیت هر منطقه آزاد در هر نقطه از جهان نمادی از تلاش آن مردم برای وصل شدن به اقتصاد جهانی در چارچوب شاخص های جهانی شدن است و این مهم که مناطق آزاد برای توسعه همکاری های منطقه ای و منطقه گرایی از سوی دولتها ایجاد می شود، در نتیجه از این مزیت به عنوان فرصت و عامل پیشران جهت رشد تجارت استان باید بهره برد.
صیادنورد خاطرنشان کرد : در ارزیابی های خود باید این مهم را مورد توجه قرار دهیم که طی چهار سال اخیر که منطقه آزاد انزلی مسیر رشد قابل توجهی را در قیاس با گذشته خود و حتی در قیاس با سایر مناطق آزاد کشور طی نمود؛ و توسعه زیرساخت ها و بالابردن استانداردهای خدماتی و گردشگری را وجه همت خود قرار داد، سایر شهرهای استان چه اقداماتی انجام داده اند! حتی از مزیت های قانونی آن استفاده نکرده و چنین زیرساخت هایی را در شهرهای خود فرآهم ننموده اند! در نتیجه مشتری به سمتی حرکت می کند که خدمات بیشتر، سریع تر، ارزان تر، با تنوع و نوع برخورد بهتر را دریافت نماید.
این کارشناس متذکر شد: در عین حال باید متوجه باشیم که طی چهار سال اخیر طیف جدیدی از گردشگران به استان گیلان مراجعه می کنند که خواهان بهره گیری از ماشین های خارجی پلاک منطقه و امکان خرید در بستر مزیت قانونی کالای همراه مسافر می باشند، در نتیجه بخشی از گردشگران استان همجوار به این استان سرریز شده و در عین حال گروه جدیدی از گردشگران، که در استانهای دیگر شمالی کشور امکان جذب آنها وجود نداشت را جذب کرده ایم!
به گفته وی سئوال این است برای این موقعیت پیش آمده با توجه به فاصله اندک میان شهرهای استان و حداکثر فاصله 3 ساعته به منطقه آزاد انزلی(از آستارا، لوشان و چابکسر)، چه برنامه مدون استانی در هر شهر استان داشته و داریم!
این کارشناس متذکر شد: در واقع ما در قیاس با منطقه آزاد خود، هیچ ارزش افزوده ای که تکمیل کننده یا بهره گیر از ظرفیت های قانونی آن باشد ایجاد نکردیم و این در حالی است که بندر انزلی هنوز قطب، مرکز و قلب اقتصادی شمال کشور در حوزه های بندری، گمرکی، ترانزیتی و گردشگری در کنار دارایی دیگر آن یعنی منطقه آزاد است.
هر روز که می گذرد شرایط کسب و کار در جهان تغییر می کند و بدیهی است همانگونه که وجود منطقه آزاد انزلی می تواند موجب جذب سرمایه گذار ، ایجاد اشتغال و تاثیرات مثبت روی اقتصاد گیلان شود ، روی رونق بازار و کسب و کارهای محلی در شهرهای همجوار به ویژه شهرهای نزدیک نیز تاثیر می گذارد.
وضعیتی که در اغلب شهرها با فعال شدن فروشگاههای بزرگ زنجیره ای با تخفیف ها و جوایز ، برای کسب و کارهای محلی و سنتی عاجز از رقابت با آنها پیش آمد.
اما برای جلوگیری از در سایه قرار گرفتن کسب و کارهای خرد شهرهای همجوار و استان باید راهکارهای اجرایی توسط کارشناسان مجرب اقتصادی ، مسئولان استانی و شهرستانی و خود اصناف اندیشیده شود تا علاوه بر پیشگیری از لطمه به کسبه و فعال شدن کسب و کارهای شهری ، مردم شهر انزلی و کل استان از مزایای منطقه آزاد انزلی بهره مند شوند.