به گزارش آفتاب صبح، فعالان میراث‌فرهنگی جیرفت خبر می‌دهند که به دلیل نبود عرصه و حریم مصوب تپه‌ای را در کنار صندل تسطیح شده است. آدم حیران می‌شود از این همه بی‌برنامگی! مگر می‌شود آوازه جیرفت و کنار صندل در همه جهان باستان‌شناسی پیچیده باشد اما عرصه و حریم آن هنوز مصوب نشده باشد؟! این محوطه‌ای است که دکتر یوسف مجیدزاده، رئیس تیم حفاری باستان‌شناسی در کنار صندل این مکان را به عنوان «تمدن مستقل عصر برنز با معماری و زبان خودش» می‌داند و در مورد آن گفته است اینجا ممکن است بقایای پادشاهی گمشده آراتا باشد. البته کاوشگران دیگر مثل (دنیل تی. پوت و پایوتر اشتاین کلر) آنجا را به شهر گمنام پرشی مربوط دانسته‌اند.
در این رابطه قادر شیروانی باستان‌شناس و مدیر پایگاه میراث ملی میراث‌فرهنگی جیرفت در گفت‌وگو با صبح آفتاب ؛با اشاره به این که عرصه و حریم محوطه کُنارصندل در پایان سال ۱۳۹۹ مورد گمانه‌زنی قرار گرفته می‌گوید: پرونده کُنار صندل رها شده بود، خوشبختانه در تابستان گذشته با پیگیری‌های ما در استان تصویب شد و سپس مورد تأیید پژوهشگاه میراث فرهنگی قرار گرفت و اکنون منتظر نظر نهایی شورای حرائم در وزارتخانه است.
او توضیح می‌دهد که خاک‌برداری و تخریب بخش بزرگی از عرصۀ واقعی محوطۀ کُنارصندل که اخیراً توسط دهیار و شوراهای کُنارصندل رخ داده، موضوعی نیست که از سر ناآگاهی یا بی‌اطلاعی آنها و در نبودِ قوانین میراثی صورت گرفته باشد. طی ماه‌های گذشته چندین بار به ایشان تذکر داده شده است. حتی پرونده قضائی برای دهیار تشکیل شده است.
این مدیر پایگاه ادامه داد: ایشان کاملاً از باستانی بودن بخش تخریب و تسطیح‌شده آگاه بوده و بارها شخصاً با ایشان صحبت کرده‌ام. در کشور ما هزاران محوطه تاریخی فاقد عرصه مصوّب هستند. آیا نبودِ عرصه مصوّب چنین حقی ایجاد می‌کند که بدون توجه به تذکرات، مواریث فرهنگی مورد تخریب قرار بگیرند؟ ضوابط و قوانینی وجود دارد که چنین تخریبهای عامدانه که موجب نابودی بخشی از تاریخ بشری و هویت ملّی ما و مخدوش کردن آن می‌شود را ممنوع می‌کنند.
او درخصوص مشکلات پایگاه ملّی میراث جیرفت توضیح داد: وسیلۀ نقلیه یا خودرو برای سرکشی محوطه‌ها نداریم و تنها یک نیروی اداری در اختیار داریم. علی‌رغم پیگیری‌های مکرر و ارائه برنامه و فهرست نیازمندی‌ها به‌عنوان یک پایگاه ملّی در سه سال گذشته ریالی اعتبار مشمول آن نشده است.
مدیر پایگاه جیرفت گفت: البته برای کاوش در کنارصندل و شهر دقیانوس بودجه‌ای تخصیص یافت که امیدواریم تداوم یابد، اما برای مسائل حفاظتی همان محوطه‌ها و نیز محوطه‌های متعدد دیگر در جیرفت و به طور کلی برای برنامه‌های پایگاه میراث فرهنگی جیرفت بودجه‌ای تخصیص نیافت.
او با تاکید بر این که تفویض اختیاری که در سالهای گذشته مشمول حال پایگاه‌ها شد، موجب سلب اختیار و عدم ارائه تصمیم‌های مناسب با شرایط پایگاه‌ها شده، تشریح کرد: نیروهای یگان حفاظت نیز مستقیماً زیر نظر اداره میراث هستند نه پایگاه. ما از سوی مقامات محلی هم شاهد بی‌مهری بوده‌ایم؛ چرا که پایگاه مخالف تخریب محوطه‌هاست و در مقابل ذهنیتی برای ساخت‌وسازهای فراگیر و تبدیل محوطه‌های تاریخی به مستحدثات است.
شیروانی افزود: شخصاً در این مدت هیچ حقوقی دریافت نکرده‌ام، حتی هزینه‌های جانبی پرونده‌های عرصه و حریم دقیانوس و کُنارصندل را پرداخته‌ام تا مانند سالهای پیش رها نشوند و تلاش کردم تا مصوّب شوند.
این باستان‌شناس توضیح داد: برخلاف تصور عموم که کشف محوطه باستانی کُنارصندل را محصول سیل و طغیان رودخانه هلیل‌رود در سال ۱۳۷۹می‌دانند، این محوطه و شماری دیگر از محوطه‌های جیرفت نزدیک به یک قرن پیش شناسایی شده‌اند؛ اما طی دهه‌های گذشته همواره مورد بی‌توجهی بودند.
شیروانی گفت:سیل و طغیان رودخانه هلیل‌رود بهانه‌ای برای تاراج گورستانهای مرتبط با سکونتگاه کُنارصندل شد و به دنبال آن توجه مسئولان وقت را برانگیخت و زمینه‌ساز حضور پررنگ‌تر باستان‌شناسان و پژوهشهای منسجم‌تر باستان‌شناسی در این محوطه شد.
او توضیح داد: محوطه‌هایی چون «دقیانوس» و «کُنارصندل» جیرفت که در دهه ۱۹۳۰م توسط اورل اشتاین بررسی شده بودند، در سال ۱۳۴۵خ (به ترتیب با شماره ۵۰۹ و ۵۰۳) در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شدند. اما پیش از آن نیز در سال ۱۳۱۰خورشیدی بخشی از محوطۀ دقیانوس با نام قمادین در فهرست آثار ملّی به ثبت رسیده بود. متأسفانه پس از گذشت بیش از ۹۰ سال از زمان نخستین ثبت این آثار تا پارسال هیچ محوطه‌ای در جیرفت عرصه و حریم و ضوابط مصوّب نداشت و سال گذشته توانستیم عرصه شهر دقیانوس را به تصویب برسانیم.
شیروانی اظهار کرد: پایگاه میراث فرهنگی جیرفت پس از چند سال که بدون مدیر بود، در اواخر ۱۴۰۲ مسئولیتش به من سپرده شد. این تصدی درست در زمانی رخ داد که اداره کل «راه و شهرسازی جنوب کرمان» مشغول تسطیح بخشی از اراضی شهر تاریخی دقیانوس برای ایجاد یک شهر نوین بود.با حمایت همکاران استانی و وزارتخانه‌ای و نیز دادستانی جیرفت، نه تنها ادامه تسطیح و تخریب در شهر دقیانوس متوقف شد بلکه عرصه و حریم آن مصوّب و ابلاغ شد.