به گزارش آفتاب صبح راه‌کارهای جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز و قاچاق اشیا عتیقه چیست؟ فضای مجازی چه نقشی در این زمینه دارد؟
با «مریم صباغیان» دانشیار گروه برق دانشگاه تهران که عضو کارگروه جلوگیری از حفاری‌های غیر مجاز است و پژوهش کاملی بر روی صفحات اینستاگرامی انجام داده به گفت‌وگو نشستیم.
او گفت:گسترش گنج‌یابی یا علاقه به گنج‌یابی در ۱۵ سال گذشته افزایش یافته است. یکی از رویکردهای ما این بود میزان جست‌وجوی کلید واژگان گنج یابی را در گوگل به عنوان شاخصی در نظر بگیریم که نمایانگر علاقه جامعه به گنج‌یابی است. نتیجه در ۱۵ سال گذشته در ابتدا این موضوع فقط در استان‌های بزرگ داشته انجام می‌شده در دو سال بعدی نیمه غربی و مرکزی کشور درگیر این موضوع می‌شود و در دو سال بعدتر کل کشور درگیر این داستان می‌شود.
این دانشیار دانشگاه تهران افزود:اگر که میزان جست‌وجو را هم بخواهیم بررسی کنیم. اینجا دو کلید واژه خیلی متداول را نشان می‌دهد. از سال ۲۰۱۱ روند جست‌وجو به صورت نمایی صعودی پیش رفته است.ما با دلایل متقن و علمی که الان فرصت نیست بیان بکنم مطمئن هستیم که انتهای نمودار هم که شما یک روند نزولی می‌بینید این به معنای کاهش علاقه مردم به گنج‌یابی نیست بلکه به معنای عوض شدن مدلی است که گنج یابی مطرح می‌شود.به عبارتی جست‌وجو گنج‌یابی از وب سایت‌ها به شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است.
به گزارش آفتاب صبح حالا این بحث پیش می‌آید که ما می‌دانیم در یوتیوب، واتساپ،فیسبوک اینستاگرام این افراد حضور فعالی دارند. آیا آماری در این زمینه وجود دارد؟
صباغیان گفت:بالای ۹۰ درصد فعالیت یعنی بالای ۹۰ درصد محتوای گنج یابی که توسط مردم دیده می‌شود در اینستاگرام قرار دارد، چند درصد در یوتیوب و زیر یک درصد در وبسایت‌ها.
اما چرا این رویکرد علمی بسیار مهم است؟ او پاسخ داد:به این جهت که اگر شما مثلاً در روند قانونی تصمیم می‌گیرید با گنج‌یابی مبارزه کنید و نامه‌نگاری‌های متعدد می‌کنید تا مثلاً ۱۰۰ وب سایتی که محتوای گنج‌یابی ارائه میکند را ببندید، این کار هیچ اثری ندارد. چون زیر یک درصد از محتوای دیده شده در وب سایت‌ها هستند. و اگر می‌خواهید کاری انجام شود باید در اینستاگرام انجام شود.
به گزارش آفتاب صبح یک نکته دیگر این که محتوای گنج‌یابی روزانه چقدر بازدید می‌شود مثلاً ۵۰ هزار بار ۱۰۰ هزار بار ؟
این استاد دانشگاه اعلام کرد: متأسفانه خیلی بیش از این‌هاست. در نموداری که برای یک بازه ۴۵ روزه است به ما می‌گوید که به صورت متوسط پست‌هایی با هشتگ دفینه روزانه یک و نیم میلیون بار دیده می‌شود. در بازه ۴۵ روزه روزی داشتیم که ۵ میلیون بار هم یک محتوا گنج‌یابی دیده شده است روزی هم داشتیم که۸ یا ۹ میلیون بار دیده شده است. این اعداد برای کشوری با جمعیت ما یعنی فاجعه یعنی اعداد کنار جمعیت معنا پیدا میکند.
او ادامه داد: دستکم تا کنون متوجه شدیم اصل داستان گنج‌یابی در اینستاگرام است. ما البته این تحقیقات را بر روی ۱۰۰۰ اکانت انجام دادیم.فقط ۳۰۰ اکانت از آن هزار اکانت، شبکه‌ای متشکل از یک تعداد خوشه است که هر خوشه یک فرد اصلی دارد که توسط یکسری افراد دیگر احاطه شده است.
به گزارش آفتاب صبح پرسش بعدی این که روند یعنی داینامیک شبکه به چه شکل است؟ آیا رشد آن خیلی سریع است یا کند؟ صباغیان پاسخ داد: از خوشه اصلی که پوشه پوارو است ۴۰ اکانت برای تحقیق و باقی خوشه‌ها از حدوداً ۱۲۰ اکانت دیگر در بازه‌های متوالی رصد شده حالا به عنوان مثال در یک بازه سه ماهه آن ۴۰ اکانت خوشه پوارو یک میلیون به تعداد دنبال کنندگانش اضافه شده است و آن ۱۲۰ اکانت خوشه دیگر هم باز یک میلیون به تعداد دنبال کنندگانش اضافه شده است.
او تاکید کرد: ما متوجه شدیم که این اکانت‌ها همپوشانی دارند اولا این میزان نشان دهنده در معرض قرار گرفتن این محتواهاست و آن را مقایسه کنید با اکانت موزه ملی یا اکانت‌های هم‌پوشان موزه ملی و تعداد بازدید از آنها و در معرض استقبال قرار گرفتن محتوای آنها نکته غم انگیز دیگر این که میزان بازدید پست‌های اینها بعضاً خیلی بیش از تعداد دنبال کنندگان آنهاست. مثلاً این چیزی که اینجا شما مشاهده می‌کنید برای ۶۰ تا از پست‌های پوارو در تابستان گذشته است. در آن زمان پوارو ۱.۴ میلیون دنبال کننده داشته ولی شما اینجا می‌بینید که یک پست او ۷.۸ میلیون بار یا ۴ تا پست دیگرش ۶ میلیون و اندی بار و ۴ تا پست دیگر او ۵ میلیون و اندی بار دیده شده است. یعنی فاجعه خیلی بیشتر از تعداد دنبال‌کنندگان، محتواهاست.